Ευαγγέλιο Κυριακή Τυροφάγου: Οδηγός Πνευματικής Προετοιμασίας για τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (Ματθ. ς΄ 14-21)

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν,
ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.
Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταί, σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ
πρόσωπα αὐτῶν, ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες. Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι
ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ νηστεύων, ἄλειψαί σου τὴν κεφαλήν, καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ Πατρί σου τῷ
ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ, ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει,
καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι· θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν
οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σής, οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν. Ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.

Μετάφραση της Ευαγγελικής περικοπής

Εἶπεν ὁ Κύριος: ἄν συγχωρήσετε στούς ἀνθρώπους τά παραπτώματά τους, θά
συγχωρήσει καί τά δικά σας ὁ οὐράνιος Πατέρας σας· ἄν ὅμως δέν συγχωρήσετε
στούς ἀνθρώπους τά παραπτώματά τους, οὔτε ὁ Πατέρας σας θά συγχωρήσει τά
δικά σας παραπτώματα. Ὅταν νηστεύετε, μή γίνεστε σκυθρωποί ὅπως οἱ ὑποκριτές, οἱ ὁποῖοι δέν πλένουν τά πρόσωπά τους, ὥστε νά φανοῦν στούς
ἀνθρώπους ὅτι νηστεύουν· σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι δέν θά λάβουν ἀμοιβή. Ἐσύ ὅμως,
ὅταν νηστεύεις, ἄλειψε τό κεφάλι σου καί πλύνε τό πρόσωπό σου, γιά νά μή
φαίνεσαι στούς ἀνθρώπους ὅτι νηστεύεις, ἀλλά στόν Πατέρα σου, ὁ ὁποῖος εἶναι
ἐκεῖ στά κρυφά, καί ὁ Πατέρας σου ὁ ὁποῖος βλέπει τί γίνεται στά κρυφά, θά σέ
ἀνταμείψει στά φανερά. Μή συγκεντρώνετε θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς, ὅπου τούς
ἀφανίζουν ὁ σκόρος καί ὁ σκώληξ, καί ὅπου οἱ κλέφτες κάνουν διαρρήξεις καί
τούς κλέβουν· νά συγκεντρώνετε θησαυρούς στόν οὐρανό, ὅπου οὔτε ὁ σκόρος
οὔτε ὁ σκώληξ τούς ἀφανίζουν, καί ὅπου κλέφτες δέν κάνουν διαρρήξεις καί δέν
κλέβουν· γιατί, ὅπου εἶναι ὁ θησαυρός σας, ἐκεῖ εἶναι καί ἡ καρδιά σας.

Πνευματικός Λόγος

Σήμερα, Κυριακή της Τυροφάγου, στεκόμαστε ευλαβικά στην είσοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Πριν όμως ξεκινήσουμε την πορεία μας αυτή, ας αναρωτηθούμε όλοι μαζί: Πώς νιώθουμε αυτή τη στιγμή; Είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε πίσω μας ό,τι μας βαραίνει και να αγκαλιάσουμε την ευκαιρία για πνευματική ανανέωση που μας προσφέρει η περίοδος αυτή;

Η Εκκλησία μας, ως στοργική μητέρα, μας καθοδηγεί και μας προετοιμάζει πνευματικά για το ιερό αυτό στάδιο, θέτοντας ως ακρογωνιαίο λίθο τα θεόπνευστα λόγια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, τα οποία ακούσαμε στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα. Ας εμβαθύνουμε, λοιπόν, με προσοχή και ταπείνωση στα λόγια αυτά, αντλώντας διδάγματα πατερικά, και αναζητώντας την πρακτική εφαρμογή τους στη σύγχρονη, γεμάτη προκλήσεις, ζωή μας.

Η Συγχώρεση

Η Θεμέλιος Λίθος της Πνευματικής Ζωής και Γέφυρα προς τον Θεό και τον Συνάνθρωπο

• "Ἄν συγχωρήσετε στούς ἀνθρώπους τά παραπτώματά τους, θά συγχωρήσει καί τά δικά σας ὁ οὐράνιος Πατέρας σας". (Ματθαίος 6:14)

Αυτή η φράση, αδελφοί μου, δεν είναι απλώς μια συμβουλή, αλλά αποτελεί το κλειδί που ξεκλειδώνει την πύλη της Βασιλείας των Ουρανών. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, με τη χαρακτηριστική του ρητορική δεινότητα, μας διασαφηνίζει: "Τίποτα δεν κάνει τον άνθρωπο τόσο όμοιο με τον Θεό, όσο το να συγχωρεί από καρδιάς". Δεν αρκεί η τυπική συγχώρεση, αλλά απαιτείται η ειλικρινής και ολοκληρωτική άφεση των αμαρτιών του πλησίον.

Σκεφτείτε το: Ο Θεός, ο αναμάρτητος, ο τέλειος, μας συγχωρεί καθημερινά, άπειρες φορές, για τις δικές μας αστοχίες και αμαρτίες. Εμείς, οι αμαρτωλοί, οι φθαρτοί, πόσο μάλλον οφείλουμε να μιμηθούμε το θείο παράδειγμα και να συγχωρούμε ο ένας τον άλλον, "εβδομηκοντάκις επτά", όπως μας διδάσκει ο Κύριος! (Ματθαίος 18:22)

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, ο σύγχρονος αυτός ασκητής, μας υπενθυμίζει με απλότητα και σοφία: "Η συγχώρεση είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας". Ακούστε, στον εαυτό μας λέει όχι στον άλλο. Διότι, απελευθερώνοντάς μας από το δηλητήριο του θυμού και της πικρίας, η συγχώρεση μας χαρίζει εσωτερική γαλήνη, ψυχική υγεία και πνευματική ανάταση. Δεν είναι εύκολος δρόμος, είναι ανηφορικός και γεμάτος πειρασμούς. Είναι, όμως, ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή ελευθερία.

Η Νηστεία

Ολιστική Άσκηση Ψυχής και Σώματος, Αποτοξίνωση από τα Πάθη

• "Ὅταν νηστεύετε, μή γίνεστε σκυθρωποί ὅπως οἱ ὑποκριτές... Ἐσύ ὅμως, ὅταν νηστεύεις, ἄλειψε τό κεφάλι σου καί πλύνε τό πρόσωπό σου". (Ματθαίος 6:16-17)

Η νηστεία, αγαπητοί μου, δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι επίδειξη ευσέβειας, ούτε μέσο για να κερδίσουμε την εύνοια των άλλων. Είναι μια εσωτερική άσκηση, μια εκούσια στέρηση, μια προσφορά αγάπης στον Θεό. Ο Μέγας Βασίλειος, ο στύλος της Ορθοδοξίας, μας διδάσκει με σαφήνεια: "Η νηστεία δεν είναι απλώς αποχή από τροφές. Είναι πρωτίστως αποχή από πάθη". . Η αληθινή νηστεία είναι ολιστική: αφορά το σώμα, αλλά κυρίως την ψυχή. Απηχεί, δε, και στην Παλαιά Διαθήκη: "Σχίσατε τάς καρδίας ὑμῶν καί μή τά ἱμάτια ὑμῶν" (Ιωήλ 2:13)

Στη σύγχρονη εποχή, γίνεται πολύς λόγος για "αποτοξίνωση" του σώματος. Διάφορες δίαιτες και μέθοδοι προτείνονται για την απομάκρυνση των τοξινών. Ας θυμηθούμε, όμως, ότι η πραγματική αποτοξίνωση, η πιο ουσιαστική και αναγκαία, είναι η αποτοξίνωση της ψυχής. Η νηστεία, η προσευχή, η μετάνοια, η εξομολόγηση, η Θεία Κοινωνία – αυτά είναι τα ιερά μέσα που μας προσφέρει η Εκκλησία μας, το πνευματικό ιατρείο, για να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τα πάθη και τις αμαρτίες, και να προσεγγίσουμε τον Θεό.

Οι Θησαυροί

Η Διάκριση Μεταξύ Επίγειων και Ουράνιων Αγαθών

• "Μή συγκεντρώνετε θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς... νά συγκεντρώνετε θησαυρούς στόν οὐρανό... γιατί, ὅπου εἶναι ὁ θησαυρός σας, ἐκεῖ εἶναι καί ἡ καρδιά σας". (Ματθαίος 6:19-21)

Ζούμε σε μια εποχή έντονου υλισμού, όπου η ευτυχία συχνά ταυτίζεται με την απόκτηση υλικών αγαθών, την κοινωνική καταξίωση, την επαγγελματική επιτυχία. Ο Κύριος, όμως, μας προειδοποιεί με πατρική αγάπη: Αυτοί οι επίγειοι θησαυροί είναι πρόσκαιροι, φθαρτοί, ανασφαλείς. Σκουριάζουν, κλέβονται, χάνονται. Η αληθινή ευτυχία δεν βρίσκεται στην ύλη, αλλά στο πνεύμα.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο μεγάλος θεολόγος και μυστικός της Ορθοδοξίας, μας διαβεβαιώνει: "Ο αληθινός θησαυρός είναι η αρετή". Οι αρετές είναι τα άφθαρτα στολίδια της ψυχής, τα οποία μας συνοδεύουν στην αιώνια ζωή. Ας επενδύσουμε, λοιπόν, αδελφοί μου, όχι στα φθαρτά και τα πρόσκαιρα, αλλά στα άφθαρτα και τα αιώνια. Ας επενδύσουμε στην αγάπη, στη συγχώρεση, στην ταπείνωση, στην ελεημοσύνη, στην υπομονή, στην πραότητα. Αυτά είναι τα έργα, τα καλά έργα, που θα μας συνοδεύσουν στην άλλη ζωή, και θα μας καταστήσουν "κληρονόμους της Βασιλείας του Θεού". Οι αληθινοί θησαυροί είναι αυτοί που δεν μπορεί να κλέψει κανείς, που δεν φθείρονται και πουθενά αλλού δε βρίσκονται παρά μόνο στην καρδιά μας, όταν αυτή είναι γεμάτη από την αγάπη του Θεού.

Ας κλείσουμε, λοιπόν, τα μάτια μας για λίγο...

Ας φέρουμε στο νου μας έναν άνθρωπο που μας δυσκολεύει, που ίσως μας έχει πληγώσει. Ας προσπαθήσουμε να τον δούμε με τα μάτια της αγάπης του Χριστού. Ας του προσφέρουμε, έστω και νοερά, τη συγχώρεσή μας. Και τώρα, ας σκεφτούμε έναν τομέα της ζωής μας που θα θέλαμε να βελτιώσουμε αυτή την Τεσσαρακοστή. Μια αρετή που θα θέλαμε να καλλιεργήσουμε. Ας δεσμευτούμε ενώπιον του Θεού ότι θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να το πετύχουμε.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, το ευλογημένο ταξίδι της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής με καρδιά ταπεινή, γεμάτη συγχώρεση και αγάπη. Ας αγωνιστούμε με πνεύμα νηστείας σωματικής και πνευματικής, και ας στρέψουμε το βλέμμα μας και την καρδιά μας στους ουράνιους θησαυρούς, στις άφθαρτες αρετές. Ας αγωνιστούμε, με τη βοήθεια και τη χάρη του Θεού, να γίνουμε καλύτεροι χριστιανοί, καλύτεροι άνθρωποι, άξιοι της κλήσεως ημών.

Αμήν.