28ης Οκτωβρίου 1940: Μια Ημέρα Εθνικής Παλιγγενεσίας και Πνευματικής Ανάτασης

Αγαπητοί μου αδελφοί εν Χριστώ,

Η 28η Οκτωβρίου, ημέρα ιερή και λαμπρή, διπλή εορτή για την Ελλάδα μας, μας καλεί σε μια βαθιά πνευματική και εθνική αναδρομή. Δεν τιμούμε απλώς μια επέτειο, αλλά μια ολόκληρη παρακαταθήκη αξιών, θυσιών και ηρωισμού, που σφυρηλάτησαν την εθνική μας ταυτότητα και φώτισαν τον δρόμο μας προς την ελευθερία.

Σήμερα, ενώπιον του Ιερού Θυσιαστηρίου, ας αναλογιστούμε το βαθύ νόημα της πίστης και της πατρίδας, ας τιμήσουμε τους ήρωες που θυσιάστηκαν για τα ιδανικά αυτά, και ας ανανεώσουμε την δέσμευσή μας στην υπεράσπιση των ιερών και οσίων της φυλής μας.

Η Αγία Σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου, η εορτή της Μητέρας του Κυρίου μας, μας υπενθυμίζει την αδιάλειπτη προστασία της Παναγίας προς το γένος μας. Στον ιερό ναό των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη, κατά τον 10ο αιώνα, εν μέσω απειλής και πολιορκίας από τους εχθρούς, η Παναγία εμφανίστηκε στους πιστούς. Σύμφωνα με την ιερή παράδοση, ο Άγιος Ανδρέας ο διά Χριστού Σαλός, μαζί με τον μαθητή του Επιφάνιο, είδαν την Υπεραγία Θεοτόκο να στέκεται στον αέρα, πάνω από τους προσευχόμενους, με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό. Δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια της καθώς προσευχόταν στον Υιό της για τη σωτηρία του λαού Της. Στη συνέχεια, η Παναγία άπλωσε την αγία της σκέπη, σαν ουράνιο μανδύα, προστατεύοντας την Πόλη και το λαό της από τον επικείμενο κίνδυνο.

Αυτό το θαυμαστό γεγονός, που αποτυπώθηκε βαθιά στην συλλογική μας μνήμη, συμβολίζει την απέραντη αγάπη και την μητρική φροντίδα της Θεοτόκου για όλους εμάς. Όπως τότε προστάτευσε την Κωνσταντινούπολη, την Βασιλεύουσα, το κέντρο της Ορθοδοξίας, έτσι στέκεται και δίπλα σε κάθε Έλληνα, σε κάθε δοκιμασία. Η πίστη μας στην Παναγία, η ελπίδα που πηγάζει από την αγάπη της, αποτελούν ασπίδα στις δυσκολίες και φάρο στις τρικυμίες της ζωής.

Η εορτή της Αγίας Σκέπης εντάσσεται πνευματικό και λειτουργικό πλαίσιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Είναι μια ημέρα κατάνυξης και προσευχής, όπου οι πιστοί συνέρχονται στους ναούς για να υμνήσουν την Παναγία, να την ευχαριστήσουν για την προστασία της και να εναποθέσουν σε αυτήν τις ελπίδες και τους πόθους τους. Η εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας, με την αγία της σκέπη απλωμένη πάνω στους πιστούς, αποτελεί πηγή έμπνευσης και παρηγοριάς για κάθε χριστιανική ψυχή.

Το "ΟΧΙ" του 1940, η ηρωική άρνηση του ελληνικού λαού να υποκύψει στον φασισμό, αποτελεί κορυφαία έκφραση αυταπάρνησης και αγάπης για την ελευθερία. Την αυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρέσβης Εμμανουέλε Γκράτσι επέδωσε στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά ένα τελεσίγραφο, απαιτώντας την ελεύθερη διέλευση των ιταλικών στρατευμάτων από το ελληνικό έδαφος. Ο Μεταξάς, εκφράζοντας το αδούλωτο πνεύμα του ελληνικού λαού, απάντησε με ένα λακωνικό αλλά ιστορικό "ΟΧΙ!". Αυτή η μικρή λέξη σηματοδότησε την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και έγραψε μια από τις πιο ένδοξες σελίδες στην ιστορία του έθνους μας.

Η ηρωική αντίσταση του ελληνικού λαού δεν είχε μόνο εθνική σημασία, αλλά έπαιξε και καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα ανέτρεψε τα σχέδια του Χίτλερ, ο οποίος αναγκάστηκε να αναβάλει την "Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα", την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση, για να βοηθήσει τον σύμμαχό του Μουσολίνι. Αυτή η καθυστέρηση αποδείχθηκε μοιραία για τους Γερμανούς, καθώς τους έπιασε ο σκληρός ρωσικός χειμώνας απροετοίμαστους, με τραγικές συνέπειες για την πορεία της εκστρατείας τους.

Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ελληνικής αντίστασης, δήλωσε: "Η γενναιότητα των Ελλήνων καθυστέρησε την επίθεση των Γερμανών στη Ρωσία και έδωσε στις συμμαχικές δυνάμεις πολύτιμο χρόνο για να προετοιμαστούν."

Πίσω από αυτό το "ΟΧΙ" κρύβεται η γενναιότητα και η αυτοθυσία χιλιάδων Ελλήνων, που με πίστη στο Θεό και με απαράμιλλο θάρρος, έδωσαν σκληρές μάχες στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας. Ας θυμηθούμε μερικούς από αυτούς τους ήρωες, που με την δράση τους έγραψαν χρυσές σελίδες στην ιστορία του έθνους:

• Ιωάννης Μεταξάς: Ο άνθρωπος που με το θρυλικό "ΟΧΙ" του έδωσε το έναυσμα για τον αγώνα. Ο Μεταξάς, αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα της κατάστασης, δήλωσε: "Η Ιταλία μας επιτίθεται. Θα αντισταθούμε. Ο αγών θα είναι σκληρός, αλλά θανικήσουμε." Με την ηγεσία του, η Ελλάδα έδειξε στον κόσμο ότι δεν υποκύπτει σε εκβιασμούς και ότι είναι έτοιμη να υπερασπιστεί την ελευθερία της.

• Αλέξανδρος Παπάγος: Ο Αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού, ο οποίος με την στρατηγική του ιδιοφυΐα και την ακλόνητη πίστη του στη νίκη, οδήγησε τον ελληνικό στρατό σε σειρά επιτυχιών κατά των Ιταλών. Ο Παπάγος, αναφερόμενος στον αγώνα των Ελλήνων, δήλωσε: "Οι στρατιώτες μας πολεμούν με το θάρρος των αρχαίων Σπαρτιατών. Είναι αποφασισμένοι να νικήσουν ή να πεθάνουν."

• Χαράλαμπος Κατσιμήτρος: Ο διοικητής της 8ης Μεραρχίας, γνωστός για την γενναιότητά του και την αγάπη του προς τους στρατιώτες του. Ο Κατσιμήτρος, κατά τη διάρκεια των μαχών στην Πίνδο, είπε στους άνδρες του: "Παιδιά μου, σήμερα θα γράψουμε ιστορία. Θα δείξουμε στον κόσμο ότι οι Έλληνες δεν φοβούνται το θάνατο!". Και πράγματι, ο Κατσιμήτρος έπεσε ηρωικά μαχόμενος στην Κλεισούρα.

• Βασίλειος Σταυρόπουλος: Ο υπολοχαγός που με μια χούφτα άνδρες υπερασπίστηκε ηρωικά το ύψωμα 731 κατά τη διάρκεια της μάχης της Κλεισούρας. Ο Σταυρόπουλος, τραυματισμένος θανάσιμα, φώναξε στους στρατιώτες του: "Μη φοβάστε το θάνατο! Είναι γλυκός για την πατρίδα!".

• Κωνσταντίνος Δαβάκης: Ο συνταγματάρχης που με το 2ο Σύνταγμα Πεζικού κατέλαβε το στρατηγικής σημασίας Πόγραδετς στην Αλβανία. Ο Δαβάκης, μιλώντας στους στρατιώτες του πριν την επίθεση, τους είπε: "Σήμερα θα γράψουμε μια νέα σελίδα δόξας στην ιστορία του Συντάγματος. Προχωρήστε με θάρρος και αποφασιστικότητα!".

Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους χιλιάδες ήρωες που με το θάρρος τους, την αυτοθυσία τους και την αγάπη τους για την πατρίδα έγραψαν μια από τις πιο ένδοξες σελίδες στην ιστορία του έθνους μας. Ας τους θυμόμαστε πάντα με σεβασμό και ευγνωμοσύνη.

Η Εκκλησία της Ελλάδος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση του ηθικού του λαού και στην υποστήριξη των στρατιωτών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ιερείς και μοναχοί βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του μετώπου, παρηγορώντας τους τραυματίες και ευλογώντας τους μαχητές. Η Εκκλησία οργάνωσε επίσης συσσίτια και νοσοκομεία για τους πρόσφυγες και τους πληγέντες από τον πόλεμο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση των κατακτητών, μια πράξη συμβολικής αντίστασης που έδωσε θάρρος στον λαό.

Η συνύπαρξη των δύο εορτών, της Αγίας Σκέπης και του "ΟΧΙ", στην ίδια ημερομηνία, μας υπενθυμίζει ότι η πίστη και ο πατριωτισμός είναι δύο αξίες αδιάλυτα δεμένες στην ελληνική ψυχή. Η Παναγία, η προστάτιδα του γένους μας, στέκεται πάντα δίπλα στους Έλληνες, ενισχύοντας το φρόνημά τους και οδηγώντας τους στη νίκη.

Η 28η Οκτωβρίου είναι μια ημέρα μνήμης, τιμής και εθνικής υπερηφάνειας. Μας καλεί να θυμόμαστε τους ήρωες που αγωνίστηκαν για την πατρίδα και να διατηρήσουμε ζωντανή την πίστη μας στις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ας μην ξεχνάμε ότι η 28η Οκτωβρίου είναι και ημέρα πνευματικής ανανέωσης. Η πίστη στον Θεό, η αγάπη για την πατρίδα και η αφοσίωση στα ιδανικά μας αποτελούν τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομείται μια δυνατή και ελεύθερη Ελλάδα. Ας εμπνευστούμε από το παράδειγμα των ηρώων του '40, ας αγωνιστούμε με θάρρος και αφοσίωση για μια Ελλάδα δυνατή, ελεύθερη και χριστιανική.

Στην εποχή μας, που οι προκλήσεις είναι πολλές και οι κίνδυνοι ορατοί, η μνήμη της 28ης Οκτωβρίου αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Οφείλουμε να διαφυλάξουμε την εθνική μας ενότητα και να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα απέναντι σε κάθε εξωτερική απειλή. Οφείλουμε να διατηρήσουμε ζωντανή την ιστορική μας μνήμη και να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Η 28η Οκτωβρίου μας καλεί να αναλογιστούμε και το ρόλο μας ως χριστιανών στην σύγχρονη κοινωνία. Οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για την εδραίωση της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της αγάπης στον πλησίον. Οφείλουμε να είμαστε φύλακες της πίστης μας και να διαδραματίζουμε ενεργό ρόλο στην πνευματική και ηθική αναγέννηση του έθνους μας.

Ας προσευχηθούμε, αδελφοί μου, στην Παναγία μας, την Αγία Σκέπη του γένους μας, να μας δίνει δύναμη και φώτιση στον αγώνα μας για μια Ελλάδα δυνατή, ελεύθερη και χριστιανική. Ας τιμήσουμε τους ήρωες που θυσιάστηκαν για την πατρίδα μας και ας ανανεώσουμε την δέσμευσή μας να ακολουθήσουμε το φωτεινό τους παράδειγμα.

Ας αναλογιστούμε ότι η 28η Οκτωβρίου δεν είναι απλώς μια επέτειος του παρελθόντος, αλλά και μια πηγή έμπνευσης για το παρόν και το μέλλον. Το "ΟΧΙ" του 1940 μας διδάσκει ότι ο ελληνικός λαός, όταν είναι ενωμένος και αποφασισμένος, μπορεί να υπερνικήσει κάθε δυσκολία και να αποκρούσει κάθε απειλή. Ας αντλήσουμε δύναμη και ελπίδα από το παράδειγμα των ηρώων του '40 και ας αγωνιστούμε για ένα μέλλον άξιο της ιστορίας μας.

Εύχομαι η χάρις της Παναγίας και η ευλογία του Θεού να σκεπάζει την Ελλάδα μας και όλους εσάς!

Μετ' ευχών πατρικών,

Αιδ. π. Ελευθέριος Χριστοδουλάκης