Η ψευδαίσθηση της ευτυχίας μετά τον χωρισμό

Αγαπητοί μου αδελφοί,

Συχνά έρχονται στο γραφείο μου ζευγάρια που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον γάμο τους και σκέφτονται τον χωρισμό. Μια από τις δικαιολογίες που ακούω συχνά είναι: «Κοίτα τον τάδε ή την τάδε που χώρισε και ανανεώθηκε, ομόρφυνε, δείχνει ευτυχισμένος».

Ας εξετάσουμε αυτό το φαινόμενο μέσα από το πρίσμα της Αγίας Γραφής, της παράδοσης της Εκκλησίας μας, των λόγων των Πατέρων, της σύγχρονης ψυχολογίας και της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αλλά και μέσα από την εμπειρία μου ως ιερέας.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε τα λόγια του Χριστού: "ὥστε οὐκέτι εἰσὶν δύο, ἀλλὰ σὰρξ μία. ὃ οὖν ὁ Θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω" (Ματθαίος 19:6). «Ώστε δεν είναι πια δύο, αλλά μία σάρκα. Ο,τι λοιπόν ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος ας μη χωρίζει». Ο γάμος, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, είναι ιερός και αδιάσπαστος.

Η Εκκλησία μας, μέσα από τους αιώνες, έχει διαφυλάξει την ιερότητα του γάμου και έχει καταδικάσει τον χωρισμό, εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η μοιχεία αποτελεί, βεβαίως, λόγο χωρισμού σύμφωνα με το Κανονικό Δίκαιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, η Εκκλησία μας ενθαρρύνει τη συγχώρεση και τη συμφιλίωση, αν υπάρχει μετάνοια από την πλευρά του αμαρτήσαντος.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας υπενθυμίζουν την αξία του γάμου. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει ότι "Ο γάμος είναι φάρμακο κατά της πορνείας και στήριγμα της σωφροσύνης" (Εις την Γένεσιν, Ομιλία Ν'). Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναδεικνύει την πνευματική διάσταση του γάμου, λέγοντας ότι "Ο γάμος είναι μυστήριο μεγάλο, εικόνα της ενώσεως Χριστού και της Εκκλησίας" (Λόγος 38, Εις τα Άγια Φώτα).

Η σύγχρονη ψυχολογία, μέσα από μελέτες και έρευνες (βλ. Wallerstein, J. S., & Blakeslee, S. (1989). Second Chances: Men, Women, and Children a Decade After Divorce. New York: Ticknor & Fields.), μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι η φαινομενική ευτυχία μετά τον χωρισμό μπορεί να είναι μια άμυνα του ψυχισμού για να αντιμετωπίσει τον πόνο και την απώλεια. Ο χωρισμός, ακόμα και όταν είναι η καλύτερη λύση, είναι μια τραυματική εμπειρία με σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.

Ακόμα και η αρχαία ελληνική γραμματεία μας προειδοποιεί για τους κινδύνους που οδηγούν στον χωρισμό. Ο Ευριπίδης, στην τραγωδία του "Μήδεια", αναδεικνύει την καταστροφική δύναμη των παθών: "Πολλάκις βροτοίς ἔρωτες ὤλεσαν πόλεις, ὤλεσαν δʼ οἴκους" (στ. 636-637). «Πολλές φορές οι έρωτες στους θνητούς κατέστρεψαν πόλεις, κατέστρεψαν και σπίτια». Ο Σοφοκλής, στην "Αντιγόνη", υπογραμμίζει ότι η υπερβολική αγάπη για τα υλικά αγαθά μπορεί να διαβρώσει τις ανθρώπινες σχέσεις: "Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμʼ ἔβλαστε" (στ. 295-296). «Δεν υπάρχει για τους ανθρώπους άλλο κακό νόμισμα που να βλάστησε, όπως το ασήμι».

Η σύγκριση με τους άλλους είναι πάντα παγίδα. Κάθε άνθρωπος, κάθε ζευγάρι, κάθε γάμος είναι μοναδικός. Αυτό που λειτούργησε για κάποιον άλλον, μπορεί να μην λειτουργήσει για εσάς. Είναι σημαντικό να εστιάσετε στη δική σας σχέση, στα δικά σας συναισθήματα, στις δικές σας ανάγκες.

Επίσης, η "ευτυχία" μετά τον χωρισμό μπορεί να είναι επιφανειακή και προσωρινή. Μπορεί να οφείλεται στην αίσθηση της απελευθέρωσης, στην ελπίδα για κάτι καινούργιο, στην ανάγκη να αποδείξει κανείς στον εαυτό του και στους άλλους ότι τα κατάφερε. Όμως, με τον καιρό, τα πραγματικά συναισθήματα αναδύονται: η μοναξιά, η θλίψη, η απογοήτευση, η ενοχή.

Ωστόσο, η Εκκλησία μας, αναγνωρίζοντας την ανθρώπινη αδυναμία, δεν κλείνει την πόρτα στην ελπίδα. Σε περιπτώσεις όπου η συμβίωση έχει καταντήσει αφόρητη, όπου η συνεχής σύγκρουση δημιουργεί τοξικό περιβάλλον για το ζευγάρι και κυρίως για τα παιδιά, όπου έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια συμφιλίωσης, τότε ο χωρισμός μπορεί να αποτελέσει μια λύση ανάγκης, ένα "φάρμακο" για μια "ασθένεια" που δεν μπορεί να θεραπευτεί αλλιώς. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, ο χωρισμός δεν είναι μια εύκολη ή ανώδυνη λύση. Αφήνει πάντα πληγές και σημάδια, τόσο στα άτομα όσο και στα παιδιά.

Γι' αυτό, πριν φτάσετε σε αυτή την ακραία απόφαση, εξαντλήστε όλα τα περιθώρια διαλόγου και συμφιλίωσης. Ζητήστε τη βοήθεια ειδικών, συμβούλων γάμου ή και του πνευματικού σας. Μην διστάσετε να απευθυνθείτε στην Εκκλησία, η οποία, μέσα από τα μυστήρια και την ποιμαντική της φροντίδα, μπορεί να σας στηρίξει και να σας καθοδηγήσει.

Μην ξεχνάτε ότι ο γάμος είναι ένα ταξίδι, όχι ένας προορισμός. Είναι μια συνεχής προσπάθεια, μια συνεχής επένδυση στη σχέση. Και όπως κάθε ταξίδι, έχει και τις δυσκολίες του, τα εμπόδιά του. Αλλά με αγάπη, πίστη και επιμονή, μπορείτε να τα ξεπεράσετε και να φτάσετε στον προορισμό σας: έναν γάμο γεμάτο αγάπη, χαρά και ευτυχία.

Εύχομαι ο Θεός να σας φωτίζει και να σας δίνει δύναμη να διακρίνετε το σωστό δρόμο για τη ζωή σας.