Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Λουκά: Παραβολή του Μεγάλου Δείπνου

Ευαγγέλιο

Εἶπεν ὁ Κύριος την παραβολήν ταύτην· ἄνθρωπός τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα καὶ ἐκάλεσε πολλούς· καὶ ἀπέστειλε τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις· ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστι πάντα. Καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι πάντες. Ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. Καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. Καὶ ἕτερος εἶπε· γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν. Καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἀπήγγειλε τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα. Τότε ὀργισθεὶς ὁ οἰκοδεσπότης εἶπε τῷ δούλῳ αὐτοῦ· ἔξελθε ταχέως εἰς τὰς πλατείας καὶ ρύμας τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους καὶ χωλοὺς καὶ τυφλοὺς εἰσάγαγε ὧδε. Καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος· κύριε, γέγονεν ὡς ἐπέταξας, καὶ ἔτι τόπος ἐστί. Καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον· ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμοὺς καὶ ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκός μου. Λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου. Πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί.

Απόδοση στη Νέα Ελληνική

Είπε ο Κύριος «Ένας άνθρωπος ετοίμασε μεγάλο δείπνο και κάλεσε πολλούς. Όταν ήρθε η ώρα του δείπνου, έστειλε το δούλο του να πει στους καλεσμένους: ελάτε, όλα είναι πια έτοιμα. Τότε άρχισαν ο ένας μετά τον άλλο να βρίσκουν δικαιολογίες: Ο πρώτος του είπε: έχω αγοράσει ένα χωράφι και πρέπει να πάω να το δω· σε παρακαλώ, θεώρησέ με δικαιολογημένον. Άλλος του είπε: έχω αγοράσει πέντε ζευγάρια βόδια και πάω να τα δοκιμάσω· σε παρακαλώ, δικαιολόγησέ με. Κι ένας άλλος του είπε: είμαι νιόπαντρος και γι΄ αυτό δεν μπορώ να έρθω. Γύρισε ο δούλος εκείνος και τα είπε αυτά στον κύριό του. Τότε ο οικοδεσπότης οργισμένος είπε στο δούλο του: πήγαινε γρήγορα στις πλατείες και στους δρόμους της πόλης και φέρε μέσα τους φτωχούς, τους ανάπηρους, τους κουτσούς και τους τυφλούς. Όταν γύρισε ο δούλος του είπε: κύριε, αυτό που πρόσταξες έγινε και υπάρχει ακόμη χώρος. Είπε πάλι ο κύριος στο δούλο: πήγαινε έξω από την πόλη στους δρόμους και στα μονοπάτια κι ανάγκασέ τους να έρθουν, για να γεμίσει το σπίτι μου· γιατί σας βεβαιώνω πως κανένας από κείνους που κάλεσα δε θα γευτεί το δείπνο μου. Γιατί, πολλοί είναι οι καλεσμένοι, λίγοι όμως οι εκλεκτοί».

Κήρυγμα

Αγαπητοί μου αδελφοί εν Χριστώ,

Την σημερινή Κυριακή, ΙΑ' Λουκά, η Αγία μας Εκκλησία μας παρουσιάζει την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου (Λουκ. 14, 16-24). Μια παραβολή που, μέσα από την απλότητά της, κρύβει βαθιά νοήματα και μας καλεί σε μια ενδοσκόπηση και αναθεώρηση της στάσης μας απέναντι στο κάλεσμα του Θεού.

Ο Κύριός μας, με την παραβολή αυτή, παρομοιάζει την Βασιλεία των Ουρανών με ένα μεγάλο δείπνο, που ετοίμασε ένας άνθρωπος και κάλεσε πολλούς. Όταν όμως ήρθε η ώρα του δείπνου, οι καλεσμένοι άρχισαν να προφασίζονται, ο ένας αγόρασε χωράφι, ο άλλος ζεύγη βοών, ο τρίτος νυμφεύθηκε. Όλοι βρήκαν κάποια δικαιολογία για να αρνηθούν την πρόσκληση.

Ας εμβαθύνουμε όμως στην παραβολή, αναλύοντας κάθε πτυχή της:

Ο οικοδεσπότης, που ετοίμασε το δείπνο, συμβολίζει τον ίδιο τον Θεό. Ο Θεός, από αγάπη για τον άνθρωπο, ετοίμασε ένα πλούσιο δείπνο, την Βασιλεία των Ουρανών, και μας προσκαλεί όλους να συμμετάσχουμε. Το δείπνο αυτό συμβολίζει την αιώνια ζωή, την κοινωνία με τον Θεό, την πληρότητα της χαράς και της ευτυχίας.

Οι καλεσμένοι είμαστε εμείς, οι άνθρωποι. Ο Θεός μας καλεί όλους στην Βασιλεία Του, αλλά εμείς, πολλές φορές, αρνούμαστε την πρόσκληση Του, προβάλλοντας διάφορες προφάσεις. Ας δούμε αναλυτικά τις προφάσεις αυτές και πως μπορούμε να τις ξεπεράσουμε:

α) Ο πρώτος λέει: "Αγόρασα χωράφι και έχω ανάγκη να εξέλθω και να το ιδώ. Σε παρακαλώ, έχε με παρητημένο."

Η αγορά του χωραφιού συμβολίζει την προσκόλληση στα υλικά αγαθά, την κτητική μας μανία. Πολλές φορές, η αγωνία για την απόκτηση υλικών αγαθών μας απορροφά τόσο πολύ, που μας κάνει να ξεχνάμε τα πνευματικά. Μας κάνει να χάνουμε την ουσιαστική προοπτική της ζωής μας, που είναι η ένωση με τον Θεό.

Λύση: Να θυμόμαστε ότι τα υλικά αγαθά είναι πρόσκαιρα. "Ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης" (Εκκλ. 1, 2), λέει ο Εκκλησιαστής. Η αληθινή μας περιουσία βρίσκεται στον ουρανό. Να καλλιεργούμε την πνευματική μας ζωή και να θέτουμε τον Θεό πάνω από όλα. Να ζούμε με απλότητα και μετριοπάθεια, χωρίς να γινόμαστε δούλοι των υλικών αγαθών.

β) Ο δεύτερος λέει: "Αγόρασα πέντε ζεύγη βοών και υπάγω να τα δοκιμάσω. Σε παρακαλώ, έχε με παρητημένο."

Τα ζεύγη βοών συμβολίζουν τις μέριμνες και τις ασχολίες της καθημερινότητας, που μας απομακρύνουν από τον Θεό. Ο καθημερινός αγώνας για την επιβίωση, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις, οι οικογενειακές φροντίδες, μπορούν να γίνουν τροχοπέδη στην πνευματική μας ζωή, αν δεν τα θέτουμε στην σωστή τους διάσταση.

Λύση: Να οργανώνουμε τον χρόνο μας σωστά, ώστε να βρίσκουμε χρόνο και για την προσευχή, την μελέτη της Αγίας Γραφής, την συμμετοχή στα Ιερά Μυστήρια. Να μην αφήνουμε τις καθημερινές ασχολίες να μας απορροφούν τόσο πολύ, που να ξεχνάμε τον Θεό. Να Τον κάνουμε κέντρο της ζωής μας, και όλα τα άλλα θα τακτοποιηθούν γύρω Του.

γ) Ο τρίτος λέει: "Νυμφεύθηκα γυναίκα και διά τούτο δεν δύναμαι να έλθω."

Ο γάμος, ενώ είναι ιερός θεσμός, ευλογημένος από τον Θεό, μπορεί να γίνει και αυτός πρόφαση για να μην ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του Θεού. Η αγάπη για τον/την σύζυγο, η δημιουργία οικογένειας, οι χαρές και οι λύπες του έγγαμου βίου, δεν πρέπει να μας απομακρύνουν από την αγάπη για τον Θεό.

Λύση: Να δημιουργούμε μια χριστιανική οικογένεια, όπου ο Θεός θα είναι το κέντρο. Να προσευχόμαστε μαζί με τον/την σύζυγό μας, να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας "εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου" (Εφεσ. 6, 4). Να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον στον πνευματικό αγώνα. Να θυμόμαστε ότι ο γάμος είναι εικόνα της ένωσης του Χριστού με την Εκκλησία, και να αγωνιζόμαστε να ζούμε αυτή την ένωση στην καθημερινή μας ζωή.

Ο οικοδεσπότης λοιπόν, βλέποντας την αδιαφορία των καλεσμένων, οργίζεται και δίνει εντολή στον δούλο του να καλέσει στο δείπνο τους φτωχούς, τους αναπήρους, τους τυφλούς, τους χωλούς, όλους όσους βρίσκονταν στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης.

Αυτή η αντίδραση του οικοδεσπότη μας δείχνει ότι η αγάπη του Θεού δεν περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Ο Θεός αγαπά όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης, μόρφωσης, υγείας. Όλοι είμαστε καλεσμένοι στο δείπνο της Βασιλείας Του.

Ο δούλος, αφού κάλεσε όλους όσους βρήκε στους δρόμους και στις πλατείες, γύρισε στον οικοδεσπότη και του είπε: "Κύριε, έγινε όπως επέταξες, και ακόμα υπάρχει χώρος". Τότε ο οικοδεσπότης του είπε: "Βγες στους δρόμους και στα μονοπάτια και ανάγκασέ τους να εισέλθουν, για να γεμίσει ο οίκος μου".

Αυτή η φράση, "ανάγκασον εισελθείν", έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Πώς μπορεί ο Θεός να αναγκάζει κάποιον να εισέλθει στην Βασιλεία Του; Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι ο Θεός σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου. Δεν τον αναγκάζει να Τον αγαπήσει και να Τον ακολουθήσει. Αλλά, με την αγάπη Του, με την χάρη Του, με τα θαύματά Του, μας "αναγκάζει" να Τον αναζητήσουμε, να Τον γνωρίσουμε, να Τον αγαπήσουμε.

"Πολλοί γαρ εισι κλητοί, ολίγοι δε εκλεκτοί" (Λουκ. 14, 24).

Με αυτή την φράση, ο Κύριος μας υπενθυμίζει ότι η πρόσκληση στην Βασιλεία Του απευθύνεται σε όλους, αλλά λίγοι είναι αυτοί που την αποδέχονται πραγματικά. Πολλοί είναι αυτοί που ακούν το λόγο του Θεού, που βαπτίζονται, που συμμετέχουν στα Ιερά Μυστήρια, αλλά λίγοι είναι αυτοί που μεταμορφώνουν την ζωή τους, που αγωνίζονται να ζήσουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού.

Ποιοι είναι όμως οι "εκλεκτοί"; Εκλεκτοί δεν είναι κάποιοι "προνομιούχοι" που έχουν εξασφαλίσει την θέση τους στον Παράδεισο. Εκλεκτοί είναι αυτοί που ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του Θεού, αυτοί που αγωνίζονται να ζήσουν σύμφωνα με τις εντολές Του, αυτοί που βάζουν τον Θεό στην πρώτη θέση της ζωής τους.

Πώς μπορούμε να γίνουμε "εκλεκτοί";

• Με την μετάνοια: Να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας, να ζητήσουμε συγχώρεση από τον Θεό και να προσπαθήσουμε να μην τα επαναλάβουμε.

• Με την ταπείνωση: Να μην υπερηφανευόμαστε για τα καλά μας έργα, αλλά να ταπεινώνουμε τον εαυτό μας ενώπιον του Θεού.

• Με την αγάπη: Να αγαπάμε τον Θεό πάνω από όλα και τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας.

• Με την υπομονή: Να μην απογοητευόμαστε από τις δυσκολίες της ζωής, αλλά να υπομένουμε με πίστη και ελπίδα.

• Με την προσευχή: Να επικοινωνούμε με τον Θεό, να Του ζητάμε βοήθεια και να Τον ευχαριστούμε για όλα τα αγαθά που μας δίνει.

Η παραβολή του Μεγάλου Δείπνου μας καλεί σε εγρήγορση. Να μην αφήνουμε την πρόσκληση του Θεού αναπάντητη. Να μην χάνουμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε στο δείπνο της Βασιλείας Του.

Ας μην ξεχνάμε ότι η ζωή μας είναι ένα ταξίδι προς την αιωνιότητα. Ας προετοιμαστούμε για το μεγάλο δείπνο της Βασιλείας του Θεού, ζώντας με πίστη, αγάπη και ελπίδα.

Συνδέοντας την παραβολή με την Αγία Γραφή, την Ιερά Παράδοση και την αρχαία ελληνική σκέψη:

• Αγία Γραφή: Η παραβολή του Μεγάλου Δείπνου έχει παράλληλα σε άλλα χωρία της Αγίας Γραφής, όπως η παραβολή των δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1-13), η παραβολή των ταλάντων (Ματθ. 25, 14-30), και η παραβολή του ασώτου υιού (Λουκ. 15, 11-32). Όλες αυτές οι παραβολές μας διδάσκουν την σημασία της εγρήγορσης, της μετάνοιας και της επιστροφής στον Θεό.

  • Ο προφήτης Ησαΐας προφητεύει: "Ο Κυριος παντοκράτωρ θα παραθέσει συμπόσιον εις όλα τα έθνη επάνω στο άγιον τούτο ορός. Θα πίουν με χαράν οι άνθρωποι, θα πίουν τον οίνον των, θα αλειφθούν με μύρα. Εις το άγιον τούτο ορός της Σιών παράθεσε τα ευφρόσυνα αυτά συμπόσια δι' όλα τα έθνη. Διότι αυτή είναι η απόφασίς σου να μετέχουν αυτού του συμποσίου όλοι οι λαοί." (Ησ. 25, 6-7).

  • Ο ψαλμωδός Δαβίδ ψάλλει: "Ετοιμάσατε τράπεζαν ενώπιόν μου κατά πρόσωπον των θλιβόντων με." (Ψαλμ. 23, 5).

• Ιερά Παράδοση: Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Βασίλειος ο Μέγας, ερμηνεύουν την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου ως μια πρόσκληση στην αιώνια ζωή, στην κοινωνία με τον Θεό. Η Θεία Λειτουργία, το κεντρικό μυστήριο της Εκκλησίας μας, είναι μια "πρόγευση" του Μεγάλου Δείπνου της Βασιλείας του Θεού.

• Αρχαία ελληνική σκέψη:

  • Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, αναζητούσαν την αληθινή ευδαιμονία, την οποία ταύτιζαν με την αρετή και την γνώση. Ο Σωκράτης έλεγε: "Ουκ έστι ζην άξιον άνευ του ευ ζην" - "Δεν αξίζει να ζούμε, αν δεν ζούμε καλά, ενάρετα, με σκοπό την τελείωση της ψυχής".

  • Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, ο Σωκράτης μιλά για τον Έρωτα, ως την δύναμη που μας ωθεί προς το αγαθό και το ωραίο. Αυτός ο "έρως" προς το αγαθό και το ωραίο, μπορούμε να τον ταυτίσουμε με την αγάπη προς τον Θεό, που μας οδηγεί στην Βασιλεία Του.

Ας αφήσουμε την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου να μας αγγίξει, να μας προβληματίσει, να μας εμπνεύσει. Ας μην χάσουμε την ευκαιρία που μας δίνει ο Θεός. Ας ανταποκριθούμε στο κάλεσμα Του με χαρά και ευγνωμοσύνη, και ας γευτούμε τα αγαθά της Βασιλείας Του.

Αμήν.