Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Λουκά Θεραπεία 10 Λεπρών: Η Ευγνωμοσύνη ως Φάρμακο Ψυχής

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (Λουκ. ιζ’ 12-19)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ εἰσερχομένου τοῦ Ἰησοῦ εἰς τίνα κώμην ἀπήντησαν αὐτῷ δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἷ ἔστησαν πόρρωθεν, καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες, Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς. Καὶ ἰδὼν εἶπεν αὐτοῖς- πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι. Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐκαθαρίσθησαν. Εἳς δὲ ἐξ αὐτῶν, ἰδὼν ὅτι ἰάθη, ὑπέστρεψε μετὰ φωνῇς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεόν, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ εὐχαρίστων αὐτῷ. Καὶ αὐτὸς ἢν Σαμαρείτης. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν: οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ; οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος; Καὶ εἶπεν αὐτῷ, ἀναστὰς πορεύου, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε».

Νεοελληνική Απόδοση
Εκείνο τον καιρό, ενώ έμπαινε ο Ιησούς σε κάποιο χωριό, τον συνάντησαν δέκα λεπροί άνθρωποι, που εξαιτίας της αρρώστιας τους στάθηκαν μακριά! Αυτοί λοιπόν έβαλαν τη φωνή, λέγοντας: Διδάσκαλε Ιησού, λυπήσου μας. Και όταν τους είδε ο Ιησούς, τους είπε, Πηγαίνετε να δείξετε τους εαυτούς σας στους ιερείς. Και έγινε εκεί που αυτοί πήγαιναν, καθαρίστηκαν. Και ένας από αυτούς όταν είδε που γιατρεύτηκε, γύρισε δοξάζοντας με μεγάλη φωνή το Θεό και έπεσε στα πόδια του Ιησού ευχαριστώντας τον και αυτός ήταν Σαμαρείτης. Τότε αποκρίθηκε ο Ιησούς και είπε, Μήπως δεν καθαρίστηκαν και οι δέκα; Αλλά οι άλλοι εννέα που είναι; Δε βρέθηκαν να γυρίσουν για να δοξάσουν το Θεό παρά μόνο αυτός ο αλλογενής; Και του είπε, Σήκω και πήγαινε, η πίστη σου σε έσωσε.

Κήρυγμα

Αγαπητοί μου εν Χριστώ αδελφοί,

Σήμερα, η αγία μας Εκκλησία μας προσκαλεί να εμβαθύνουμε σε ένα από τα πιο διδακτικά και συγκλονιστικά θαύματα του Κυρίου μας, την ίαση των δέκα λεπρών, όπως περιγράφεται στο Ευαγγέλιο του Λουκά (Λουκ. 17:12-19). Μέσα από αυτό το θαύμα, ξεδιπλώνεται η απέραντη ευσπλαχνία του Θεανθρώπου, η ιαματική δύναμη της πίστης, αλλά και η θλιβερή πραγματικότητα της ανθρώπινης αχαριστίας. Σήμερα, θα εστιάσουμε ιδιαίτερα στην αρετή της ευγνωμοσύνης, αναλύοντας την πνευματική, πατερική, αλλά και ψυχολογική της διάσταση, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσα από το σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα.

Ας μεταφερθούμε, λοιπόν, νοερά, στην εποχή εκείνη. Δέκα άνδρες, δέκα ψυχές βασανισμένες, στέκονται "πόρρωθεν" (Λουκ. 17:12), μακριά από τον οικισμό, μακριά από την κοινωνική ζωή. Η λέπρα, μια φρικτή και μεταδοτική ασθένεια, τους έχει στιγματίσει, τους έχει απομονώσει. Το σώμα τους σαπίζει, η ψυχή τους μαραζώνει. Ο Μωσαϊκός Νόμος τους θεωρούσε ακάθαρτους, αναγκάζοντάς τους να ζουν σε γκέτο, μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο, φωνάζοντας "ακάθαρτος, ακάθαρτος!" (Λευιτ. 13:45-46) για να προειδοποιούν τους υγιείς. Η κατάσταση τους θυμίζει την περιγραφή του προφήτη Ησαΐα για την αμαρτωλή Ιερουσαλήμ: "από ποδών έως κεφαλής ουκ έστιν εν αυτώ ολοκληρία, ούτε τραύμα ούτε μώλωψ ούτε πληγή φλεγμαίνουσα" (Ησ. 1:6).

Αυτοί οι δέκα άτυχοι άνδρες, όμως, δεν έχουν χάσει την ελπίδα τους. Ακούγοντας για τον Ιησού, τον θαυματουργό διδάσκαλο, νιώθουν μια σπίθα ελπίδας να ανάβει μέσα τους. Όταν, λοιπόν, ο Κύριος περνά από την περιοχή τους, υψώνουν τις φωνές τους σε μια κραυγή ικεσίας: "Ιησού επιστάτα, ελέησον ημάς" (Λουκ. 17:13). Η κραυγή τους δεν είναι απλώς μια παράκληση για σωματική ίαση. Είναι η κραυγή της ψυχής που διψά για λύτρωση, για ελευθερία, για επιστροφή στη ζωή. Είναι η κραυγή κάθε αμαρτωλού που αναζητά το έλεος του Θεού.

Ο Ιησούς, ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων, ο γεμάτος ευσπλαχνία και αγάπη, δεν αγνοεί την ικεσία τους. Ανταποκρίνεται άμεσα, με λόγια γεμάτα δύναμη και εξουσία: "πορευθέντες επιδείξατε εαυτούς τοις ιερεύσιν" (Λουκ. 17:14). Σύμφωνα με τον Νόμο, οι ιερείς ήταν εκείνοι που πιστοποιούσαν την ίαση από τη λέπρα (Λευιτ. 14). Η εντολή του Ιησού, λοιπόν, δεν είναι απλώς μια προσταγή, αλλά μια πρόκληση πίστης. Τους ζητά να πράξουν κάτι που φαινομενικά είναι παράλογο: να πάνε στους ιερείς, ενώ ακόμα είναι λεπροί!

Και εδώ, αγαπητοί μου, φανερώνεται το μεγαλείο της πίστης. Οι δέκα λεπροί υπακούουν αμέσως. Δεν αμφιβάλλουν, δεν διστάζουν, δεν ζητούν εξηγήσεις. Πιστεύουν στον λόγο του Ιησού, πιστεύουν στη δύναμή Του. Και ω, του θαύματος! "Εν τω υπάγειν αυτούς εκαθαρίσθησαν" (Λουκ. 17:14). Καθώς πορεύονται προς τους ιερείς, η λέπρα εξαφανίζεται, τα σώματά τους καθαρίζονται, η υγεία τους αποκαθίσταται. Η πίστη τους τους έσωσε, όπως ο ίδιος ο Κύριος βεβαιώνει τον ευγνώμονα Σαμαρείτη: "η πίστις σου σέσωκέ σε" (Λουκ. 17:19).

Από τους δέκα, όμως, μόνο ένας, ένας Σαμαρείτης, ένας ξένος, επιστρέφει "μετά φωνής μεγάλης δοξάζων τον Θεόν" (Λουκ. 17:15) και πέφτοντας στα πόδια του Ιησού, Τον ευχαριστεί. Εδώ, αγαπητοί μου, ας σταθούμε και ας εμβαθύνουμε στην έννοια της ευγνωμοσύνης.

Πνευματικά, η ευγνωμοσύνη είναι η αναγνώριση των δωρεών του Θεού στη ζωή μας. Είναι η συνειδητοποίηση ότι "παν αγαθόν δώρημα και παν δώρημα τέλειον άνωθέν εστι καταβαίνον από του Πατρός των φώτων" (Ιακ. 1:17). Ο ευγνώμων άνθρωπος βλέπει παντού την πρόνοια και την αγάπη του Θεού, ακόμα και στις δυσκολίες. Όπως γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, "Ευχαριστείτε επί παντί, τούτο γαρ θέλημα Θεού εν Χριστώ Ιησού εις υμάς" (Α' Θεσ. 5:18). Η ευγνωμοσύνη είναι η φυσική απόκριση της ψυχής στην αγάπη του Θεού. Είναι η γέφυρα που ενώνει τον άνθρωπο με τον Δημιουργό του.

Πατερικά, η ευγνωμοσύνη θεωρείται ύψιστη αρετή. Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει ότι "ουδέν ούτως ηδύ, ως το μνημονεύειν ευεργεσιών Θεού". Η μνήμη των ευεργεσιών του Θεού γεννά στην ψυχή χαρά, ειρήνη και αγάπη. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος τονίζει ότι η ευγνωμοσύνη είναι κλειδί για την πνευματική πρόοδο, λέγοντας: "Η ευχαριστία προηγείται πάσης αρετής". Ο ευγνώμων άνθρωπος ταπεινώνεται, αναγνωρίζοντας ότι όλα τα οφείλει στον Θεό, και έτσι ανοίγει τον δρόμο για την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Ψυχολογικά, η ευγνωμοσύνη έχει ευεργετικές επιδράσεις στην ψυχική και σωματική υγεία. Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που καλλιεργούν την ευγνωμοσύνη βιώνουν μεγαλύτερη αισιοδοξία, χαρά και ικανοποίηση από τη ζωή. Έχουν ισχυρότερες κοινωνικές σχέσεις, βελτιωμένη σωματική υγεία και μειωμένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Η ευγνωμοσύνη λειτουργεί ως αντίδοτο στην αρνητικότητα, εστιάζοντας την προσοχή μας στα θετικά στοιχεία της ζωής μας. Μας βοηθά να εκτιμούμε τις μικρές χαρές, να διαχειριζόμαστε τις δυσκολίες με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και να χτίζουμε υγιείς και ουσιαστικές σχέσεις με τους γύρω μας.

Αντιθέτως, η αχαριστία των εννέα λεπρών είναι οδυνηρή και αποτελεί μια θλιβερή πραγματικότητα που διαπερνά όλες τις εποχές. Έλαβαν το μέγα δώρο της ίασης, την αποκατάσταση της υγείας τους, την επιστροφή τους στην κοινωνική ζωή, αλλά ξέχασαν τον Ευεργέτη. Ξέχασαν Εκείνον που τους λύτρωσε από την οδύνη και την απόγνωση. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, σχολιάζοντας το σημερινό Ευαγγέλιο, γράφει με έμφαση: "Ουαί υμίν, λεπροί αχάριστοι!". Η αχαριστία, αγαπητοί μου, είναι μια βαριά αμαρτία, μια άρνηση της αγάπης του Θεού. Είναι μια πνευματική τύφλωση που εμποδίζει τον άνθρωπο να δει τις ευλογίες στη ζωή του. Είναι μια ψυχολογική παγίδα που τον φυλακίζει στη μιζέρια και την γκρίνια.

Ο Κύριος, με πικρία, αναρωτιέται: "ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; οι δε εννέα πού;" (Λουκ. 17:17). Η ερώτηση αυτή αντηχεί και στις δικές μας καρδιές. Πόσο συχνά λαμβάνουμε και εμείς δωρεές από τον Θεό, υλικές και πνευματικές, και ξεχνάμε να Τον ευχαριστήσουμε; Πόσες φορές απολαμβάνουμε την υγεία, την οικογένεια, την ευημερία, και θεωρούμε τα πάντα δεδομένα; Πόσο συχνά, στις δυσκολίες, Τον ικετεύουμε για βοήθεια και, όταν την λαμβάνουμε, λησμονούμε τον Δωρεοδότη;

Ας αναλογιστούμε, αγαπητοί μου, πόσες ευλογίες έχουμε λάβει στη ζωή μας. Ας θυμηθούμε τα λόγια του αποστόλου Ιακώβου: "Παν δώρημα τέλειον άνωθέν εστι καταβαίνον από του Πατρός των φώτων" (Ιακ. 1:17). Κάθε αγαθό που έχουμε, προέρχεται από τον Θεό. Η ζωή μας, η υγεία μας, η οικογένειά μας, τα ταλέντα μας, οι ευκαιρίες που μας δίνονται, όλα είναι δώρα της άπειρης αγάπης Του.

Ας μιμηθούμε, λοιπόν, τον ευγνώμονα Σαμαρείτη. Ας καλλιεργήσουμε την αρετή της ευγνωμοσύνης. Ας μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις ευλογίες του Θεού στη ζωή μας, και ας Τον ευχαριστούμε καθημερινά, όχι μόνο με λόγια, αλλά και με έργα. Η ευχαριστία προς τον Θεό δεν είναι απλώς μια τυπική πράξη, αλλά μια στάση ζωής. Είναι ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή χαρά, στην εσωτερική ειρήνη, στην κοινωνία με τον Θεό, στην ψυχική και πνευματική μας ολοκλήρωση.

Σήμερα, ζούμε σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις και δυσκολίες. Ο κόσμος μαστίζεται από πολέμους, αρρώστιες, φτώχεια, αδικία, ηθική κατάπτωση. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν σαν τους λεπρούς της σημερινής περικοπής, απομονωμένοι, απελπισμένοι, στιγματισμένοι από την αμαρτία και τα πάθη. Ο Χριστός, όμως, είναι πάντα εδώ. Είναι η ελπίδα μας, η παρηγοριά μας, η δύναμή μας. Είναι ο Ιατρός των ψυχών και των σωμάτων, που περιμένει με ανοιχτές αγκάλες να δεχτεί την ικεσία μας, να θεραπεύσει τις πληγές μας, να μας χαρίσει την αληθινή ζωή.

Ας υψώσουμε, λοιπόν, και εμείς τις φωνές μας προς Αυτόν, όπως οι δέκα λεπροί: "Ιησού επιστάτα, ελέησον ημάς". Ας Τον παρακαλέσουμε να μας καθαρίσει από την πνευματική λέπρα της αμαρτίας, να μας χαρίσει την υγεία της ψυχής, να μας οδηγήσει στον δρόμο της σωτηρίας. Ας πιστέψουμε, ας υπακούσουμε, ας ευχαριστήσουμε.

Ας θυμόμαστε πάντα τα λόγια του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: "Ουδέν ίσον ευχαριστίας". Τίποτε δεν ισοδυναμεί με την ευχαριστία. Ας γεμίσουμε, λοιπόν, τις καρδιές μας με ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, τον Δωρεοδότη κάθε αγαθού, και ας πορευτούμε στην οδό της αρετής, με οδηγό το φως του Ευαγγελίου, με σύνθημα την αγάπη και την ευχαριστία, με προορισμό την Βασιλεία των Ουρανών. Αμήν.