Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα: Το Κήρυγμα του Χριστού για Μετάνοια στη Γαλιλαία

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (Ματθ. δ΄ 12-17)

Tῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἀκούσας ὁ Ἰησοῦς ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη, ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ, ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἠσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· «Γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει φῶς εἶδεν μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς». Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· Μετανοεῖτε· ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Νεοελληνική Απόδοση:

Εκείνο τον καιρό, όταν έμαθε ο Ιησούς πως συνέλαβαν τον Ιωάννη, έφυγε για τη Γαλιλαία. Εγκατέλειψε όμως τη Ναζαρέτ και πήγε κι έμεινε στην Καπερναούμ, πόλη που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης, στην περιοχή των φυλών Ζαβουλών και Νεφθαλείμ. Έτσι πραγματοποιήθηκε η προφητεία του Ησαΐα που λέει: Η χώρα του Ζαβουλών και η χώρα του Νεφθαλείμ, εκεί που ο δρόμος πάει για τη θάλασσα και πέρα από τον Ιορδάνη, η Γαλιλαία που την κατοικούν ειδωλολάτρες, εκεί αυτοί που κατοικούνε στο σκοτάδι είδαν φως δυνατό. Και για όσους μένουν στη χώρα που τη σκιάζει ο θάνατος, ανέτειλε ένα φως για χάρη τους. Από τότε άρχισε κι ο Ιησούς να κηρύττει και να λέει: «Μετανοείτε γιατί έφτασε η βασιλεία του Θεού».

Κήρυγμα

Σήμερα, Κυριακή μετά τα Φώτα, η Εκκλησία μας, μας καλεί να στρέψουμε το βλέμμα μας στο Φως το αληθινό, στον Χριστό, ο οποίος, όπως ακούσαμε στο ιερό Ευαγγέλιο, ήλθε στον κόσμο για να φωτίσει "τοὺς ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένους" (Ματθ. 4,16).

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα (Ματθ. 4,12-17), μας μεταφέρει στην απαρχή της δημόσιας δράσης του Κυρίου. Μετά τη σύλληψη του Ιωάννου του Προδρόμου, ο Ιησούς αναχωρεί για τη Γαλιλαία, εγκαταλείποντας τη Ναζαρέτ και εγκαθιστάμενος στην Καπερναούμ, "παραθαλασσίαν, ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλεὶμ" (Ματθ. 4,13).

Αυτή η γεωγραφική μετακίνηση δεν είναι τυχαία. Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, με θεόπνευστη διαύγεια, συνδέει την έλευση του Χριστού στη Γαλιλαία, με την προφητεία του Ησαΐα: "Γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλεὶμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς".

Ας εμβαθύνουμε, αδελφοί μου, στο προφητικό αυτό ρήμα. Ο Ησαΐας, ο "Εὐαγγελιστὴς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης", όπως τον ονομάζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, προαναγγέλλει την έλευση του Μεσσία, ως Φωτός που θα λάμψει στις σκοτισμένες περιοχές της Γαλιλαίας. Η Γαλιλαία, "ἡ τῶν ἐθνῶν", τόπος πολυεθνικός, με έντονη την παρουσία ειδωλολατρικών στοιχείων, συμβολίζει τον κόσμο που βυθίζεται στην άγνοια και την αμαρτία.

Η έλευση του Χριστού στην Καπερναούμ, λοιπόν, σηματοδοτεί την εκπλήρωση της προφητείας. Ο Υιός του Θεού, το "Φῶς ἐκ Φωτός", έρχεται να διαλύσει το σκότος της πλάνης, να φέρει την ελπίδα και τη σωτηρία σε όσους "κάθηνται ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου". Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, ερμηνεύοντας το χωρίο, γράφει: "Διὰ τοῦτο γὰρ καὶ ἐληλύθει, ἵνα φωτίσῃ τοὺς ἐν σκότει, καὶ ἀναστήσῃ τοὺς νεκροὺς τῇ ἁμαρτίᾳ" (PG 72, 476).

Από εκείνη τη στιγμή, "ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· Μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν" (Ματθ. 4,17). Το κήρυγμα του Χριστού, λιτό και περιεκτικό, καλεί σε μετάνοια, σε ριζική αλλαγή νου και ζωής. Η μετάνοια, "ἡ ὁδὸς ἡ ἄγουσα εἰς τὴν βασιλείαν", αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για να δεχθούμε το Φως του Χριστού και να εισέλθουμε στην Βασιλεία των Ουρανών.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, στην "Κλίμακα" του, περιγράφει τη μετάνοια ως "ἀνακαίνισιν βαπτίσματος". Μέσα από την ειλικρινή μετάνοια, ανανεώνουμε τη χάρη του Βαπτίσματος, καθαρίζουμε την ψυχή μας από τα πάθη και τις αμαρτίες, και γινόμαστε δεκτικοί στο θείο Φως.

Η κλήση για μετάνοια είναι διαχρονική και επίκαιρη. Στον σημερινό κόσμο, που συχνά χαρακτηρίζεται από πνευματική σύγχυση και ηθική χαλάρωση, η φωνή του Χριστού ηχεί δυνατά, καλώντας μας να επιστρέψουμε στην αλήθεια, στην αγάπη, στην αγιότητα.

Πολλοί άνθρωποι, γοητευμένοι από τα θέλγητρα του κόσμου τούτου, πορεύονται σε σκοτεινά μονοπάτια, αγνοώντας τον αληθινό τους προορισμό. Ο υλισμός, ο ηδονισμός, ο εγωκεντρισμός, αποτελούν τα σύγχρονα είδωλα, που αιχμαλωτίζουν την ψυχή και την απομακρύνουν από τον Θεό.

Ο Μέγας Βασίλειος, με ποιμαντική ευαισθησία, μας προτρέπει: "Μὴ ἀποπλανηθῶμεν, ἀδελφοί, ἀπὸ τῆς ὁδοῦ τῆς σωτηρίας, μὴ ἐκκλίνωμεν εἰς τὰ ἀριστερὰ ἢ εἰς τὰ δεξιά, ἀλλὰ τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην ὁδὸν βαδίζωμεν". Η στενή και τεθλιμμένη οδός, η οδός της αρετής, της άσκησης, της αυταπάρνησης, είναι η μόνη οδός που οδηγεί στην αληθινή ελευθερία, στην κοινωνία με τον Θεό.

Πώς, όμως, μπορούμε να βιώσουμε τη μετάνοια στην καθημερινότητά μας;

• Μέσα από την αυτογνωσία και την ταπείνωση: Οφείλουμε να εξετάζουμε ειλικρινά τον εαυτό μας, να αναγνωρίζουμε τα λάθη και τις αδυναμίες μας, να ταπεινωνόμαστε ενώπιον του Θεού, ζητώντας το έλεός Του. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, διδάσκει: "Ταπείνωσις, καὶ ἄνευ ἔργων, πολλὰ συγχωρεῖ πταίσματα· ἔργα δὲ ἄνευ ταπεινώσεως, οὐδὲν ὠφελοῦσιν".

• Μέσα από την εξομολόγηση: Το Μυστήριο της Εξομολόγησης, "λουτρὸν παλιγγενεσίας", μας προσφέρει τη δυνατότητα να ομολογήσουμε τις αμαρτίες μας, να λάβουμε άφεση και να συμφιλιωθούμε με τον Θεό. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στο "Πηδάλιο", τονίζει τη σπουδαιότητα της εξομολόγησης, γράφοντας: "Ἡ ἐξομολόγησις, θάνατος μέν ἐστι τῆς ἁμαρτίας, ζωὴ δὲ τῆς ἀρετῆς".

• Μέσα από την έμπρακτη αγάπη προς τον πλησίον: Η αγάπη αποτελεί την απτή απόδειξη της μεταστροφής μας. Η ελεημοσύνη, η συγχωρητικότητα, η στήριξη προς τον πάσχοντα αδελφό, φανερώνουν την αλλαγή που συντελείται στην καρδιά μας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, με ρητορική δεινότητα, αναφωνεί: "Δείξατέ μοι τὴν πίστιν ὑμῶν ἐκ τῶν ἔργων ὑμῶν, καὶ ἐγὼ δείξω ὑμῖν ἐκ τῆς ἀγάπης τὴν πίστιν μου".

• Μέσα από την αδιάλειπτη προσευχή και τη μελέτη του θείου Λόγου: Η προσευχή, η "ὁμιλία πρὸς Θεόν", μας ενώνει με τον Χριστό, μας γεμίζει με τη Χάρη Του, μας φωτίζει. Η Αγία Γραφή, "λόγος Θεοῦ ζῶν καὶ ἐνεργὴς" (Εβρ. 4,12), μας τρέφει πνευματικά, μας καθοδηγεί, μας αποκαλύπτει το θέλημα του Θεού.

Αδελφοί μου, ας αφήσουμε το Φως του Χριστού να διαπεράσει τα σκοτάδια της ψυχής μας, ας αγκαλιάσουμε το μήνυμα της μετάνοιας, ας πορευτούμε με αταλάντευτη πίστη και ελπίδα προς την Βασιλεία των Ουρανών.

Ας θυμόμαστε τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: "Πάντα δοκιμάζετε, τὸ καλὸν κατέχετε" (Α' Θεσ. 5,21). Ας διακρίνουμε με πνευματική οξυδέρκεια τα αληθινά από τα ψεύτικα, τα ουσιώδη από τα εφήμερα, ας επιλέγουμε πάντοτε το αγαθό, το ωφέλιμο, το σωτήριο.

Ας υψώσουμε τα μάτια της ψυχής μας προς τον Χριστό, το Φως του κόσμου, και ας ικετεύσουμε με θέρμη: "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν, φώτισόν μου τὸ σκότος, ὁδήγησόν με ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης, ἵνα ἀξιωθῶ τῆς σῆς Βασιλείας, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων".

Αμήν.