Μεγάλη Τετάρτη: Το Νόημα της Ημέρας - η Μετάνοια, η Προδοσία & η Σύγχρονη Ζωή

Βρισκόμαστε στην καρδιά της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος, πορευόμενοι μαζί με τον Νυμφίο Χριστό προς το εκούσιο Πάθος Του για τη σωτηρία του κόσμου. Η σημερινή ημέρα, η Μεγάλη Τετάρτη, μας φέρνει αντιμέτωπους με δύο συγκλονιστικές και διαμετρικά αντίθετες εικόνες: την εικόνα της βαθιάς μετάνοιας και της άδολης αγάπης, και την εικόνα της σκοτεινής προδοσίας και της καταστροφικής φιλαργυρίας. Αυτές οι δύο εικόνες καθορίζουν το πνευματικό νόημα της ημέρας και μας καλούν σε βαθύ προσωπικό αναστοχασμό.

Η υμνολογία και τα αναγνώσματα της Μεγάλης Τετάρτης επικεντρώνονται σε δύο πρόσωπα:

1. Η Αμαρτωλή Γυναίκα (Παραδοσιακά ταυτιζόμενη με την Οσία Μαρία την Μαγδαληνή ή άλλες μορφές, αν και η Γραφή δεν την κατονομάζει ρητά σε αυτό το περιστατικό): Κατά το δείπνο στην Βηθανία, στο σπίτι του Σίμωνος του λεπρού (Ματθ. 26:6-13, Μάρκ. 14:3-9, Ιωάν. 12:1-8 – αν και υπάρχουν θεολογικές συζητήσεις για το αν πρόκειται για το ίδιο ακριβώς περιστατικό με αυτό του Λουκά 7:36-50), μια γυναίκα, γνωστή για την αμαρτωλή ζωή της, πλησιάζει τον Χριστό. Με δάκρυα μετανοίας πλένει τα πόδια Του, τα σφουγγίζει με τα μαλλιά της, τα φιλάει με ευλάβεια και τα αλείφει με πανάκριβο μύρο. Η πράξη της προκαλεί την αγανάκτηση κάποιων μαθητών, ιδίως του Ιούδα, που την κατηγορούν για σπατάλη, προφασιζόμενοι το ενδιαφέρον τους για τους φτωχούς. Ο Χριστός, όμως, την υπερασπίζεται, αναγνωρίζοντας την πράξη της ως προετοιμασία για την ταφή Του και εξαίροντας την μεγάλη της αγάπη που πηγάζει από τη συναίσθηση της μεγάλης της αμαρτωλότητας και της ανάγκης για συγχώρεση. Η πράξη της είναι μια πράξη λατρείας, θυσίας και προφητείας. Το περίφημο τροπάριο της Κασσιανής, που ψάλλεται στον όρθρο της ημέρας (που τελείται το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης), εκφράζει με συγκλονιστικό τρόπο τα συναισθήματα αυτής της γυναίκας.

2. Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης: Σε πλήρη αντίθεση με την αφοσίωση της γυναίκας, η Μεγάλη Τετάρτη είναι και η ημέρα της απόφασης του Ιούδα να προδώσει τον Διδάσκαλό του. Η Γραφή (Ματθ. 26:14-16, Μάρκ. 14:10-11, Λουκ. 22:3-6) μας λέει ότι πήγε στους αρχιερείς και συμφώνησε να τους παραδώσει τον Ιησού για τριάντα αργύρια, το αντίτιμο ενός δούλου. Η φιλαργυρία, η απογοήτευση ή ίσως μια διαστρεβλωμένη αντίληψη για την αποστολή του Μεσσία, τον οδηγούν σε αυτή την αποτρόπαια πράξη. Ο διάβολος, λέει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, "μπήκε στον Ιούδα".

Η Μεγάλη Τετάρτη δεν είναι απλώς μια ιστορική ανάμνηση. Είναι ένας καθρέφτης της δικής μας ψυχής. Καθημερινά, βρισκόμαστε μπροστά στην ίδια επιλογή που είχαν η αμαρτωλή γυναίκα και ο Ιούδας.

• Ο Δρόμος της Μετανοίας και της Αγάπης: Η γυναίκα αυτή αντιπροσωπεύει τον καθένα μας που συναισθάνεται την αμαρτωλότητά του, την απόστασή του από τον Θεό. Δεν διστάζει, όμως. Δεν κρύβεται πίσω από δικαιολογίες ή τον φόβο της κριτικής. Πλησιάζει τον Χριστό με ταπείνωση, συντριβή και προσφέρει ό,τι πολυτιμότερο έχει – όχι μόνο το μύρο, αλλά την ίδια της την καρδιά, τα δάκρυά της, την αγάπη της. Αυτός είναι ο δρόμος της σωτηρίας: η αναγνώριση της αδυναμίας μας και η προσφορά του "εγώ" μας στον Θεό με εμπιστοσύνη στην άπειρη ευσπλαχνία Του. Ρωτάμε τον εαυτό μας: Προσφέρουμε στον Χριστό και στον συνάνθρωπο τα "μύρα" της καρδιάς μας – τον χρόνο μας, την αγάπη μας, τη συγχώρεσή μας, την υλική μας βοήθεια – ή τα κρατάμε για τον εαυτό μας; Αφήνουμε τα δάκρυα της μετανοίας να καθαρίσουν την ψυχή μας;

• Ο Δρόμος της Προδοσίας και της Φιλαργυρίας: Ο Ιούδας, από την άλλη, μας δείχνει πώς η προσκόλληση στα υλικά αγαθά, η απογοήτευση, η έλλειψη πίστης και η υπερηφάνεια μπορούν να μας οδηγήσουν στην πνευματική καταστροφή. "Πουλάμε" κι εμείς τον Χριστό σήμερα; Τον προδίδουμε κάθε φορά που:

  • Βάζουμε τα χρήματα, την καριέρα, την κοινωνική εικόνα πάνω από την εντολή της αγάπης.

  • Αδιαφορούμε για τον πόνο του συνανθρώπου.

  • Κρίνουμε και κατακρίνουμε τους άλλους, όπως ο Ιούδας έκρινε τη γυναίκα.

  • Αμελούμε την προσευχή, τη Θεία Λειτουργία, τα μυστήρια της Εκκλησίας μας.

  • Ζούμε μια ζωή υποκρισίας, άλλα δείχνοντας προς τα έξω και άλλα έχοντας στην καρδιά.

  • Αφήνουμε την καρδιά μας να σκληρύνει από την αμαρτία και την αδιαφορία.

Εδώ είναι αναγκαίο να δούμε κάποιους όρους που έχουμε αμελήσει στη καθημερινότητά μας την αυτογνωσία, τον καθορισμό αξιών και τη λήψη αποφάσεων. Αυτές οι έννοιες, όταν τις βλέπουμε υπό το φως της Ορθόδοξης πίστης, μπορούν να μας βοηθήσουν:

1. Αυτογνωσία: Η Μεγάλη Τετάρτη μας καλεί σε βαθιά αυτοεξέταση. Ποιες είναι οι πραγματικές μας προτεραιότητες; Ποια κίνητρα κρύβονται πίσω από τις πράξεις μας; Αναγνωρίζουμε τον "Ιούδα" που μπορεί να κρύβεται μέσα μας – την τάση προς την πλεονεξία, τον φθόνο, την προδοσία της εμπιστοσύνης; Αναγνωρίζουμε και την ανάγκη μας για μετάνοια, όπως η γυναίκα;

2. Καθορισμός Αξιών: Τι είναι πραγματικά πολύτιμο για εμάς; Είναι η σχέση μας με τον Χριστό, όπως για την αμαρτωλή γυναίκα που θεώρησε το πανάκριβο μύρο τίποτα μπροστά Του; Ή είναι τα "τριάντα αργύρια" – τα εφήμερα υλικά αγαθά, η εξουσία, η δόξα – που μας κάνουν να Τον παραμελούμε ή και να Τον προδίδουμε; Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι κατεξοχήν περίοδος επαναπροσδιορισμού των πνευματικών μας αξιών.

3. Λήψη Αποφάσεων: Κάθε μέρα παίρνουμε αποφάσεις που μας φέρνουν είτε πιο κοντά στον Χριστό είτε μας απομακρύνουν. Η γυναίκα πήρε την απόφαση να πλησιάσει, αψηφώντας το παρελθόν της και την κριτική. Ο Ιούδας πήρε την απόφαση να προδώσει. Οι επιλογές μας έχουν αιώνιες συνέπειες. Το "life coaching" μας λέει να παίρνουμε συνειδητές αποφάσεις. Η Εκκλησία μας καλεί να παίρνουμε αποφάσεις βασισμένες στην πίστη, την αγάπη και την ελπίδα στον Θεό, ζητώντας τον φωτισμό Του.

Όλη η ακολουθία της ημέρας είναι ποτισμένη από την Αγία Γραφή (κυρίως τα Ευαγγέλια που αναφέραμε) και την Ιερά Παράδοση. Το Τροπάριο της Κασσιανής είναι ένα αριστούργημα που συμπυκνώνει τη θεολογία της μετάνοιας. Οι ύμνοι της ημέρας συνεχώς αντιπαραβάλλουν την πράξη της γυναίκας με την πράξη του Ιούδα, τονίζοντας την αξία της αγάπης και της μετάνοιας έναντι της φιλαργυρίας και της προδοσίας. Η Εκκλησία, μέσα από την υμνογραφία και τις ακολουθίες, μας καθοδηγεί να βιώσουμε τα γεγονότα αυτά όχι ως θεατές, αλλά ως συμμέτοχοι, κάνοντας την προσωπική μας επιλογή.

Ας αναρωτηθούμε σήμερα: Ποιον δρόμο ακολουθούμε; Τον δρόμο της γυναίκας που μετανόησε και άλειψε με μύρο τον Κύριο, ή τον δρόμο του Ιούδα που τον πούλησε για τριάντα αργύρια;

Ας εμπνευστούμε από την τόλμη και την αγάπη της μετανοούσας γυναίκας. Ας πλησιάσουμε τον Χριστό στο Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, προσφέροντας τα δάκρυα της μετανοίας μας και το μύρο της αγάπης μας. Ας αποστραφούμε κάθε μορφή προδοσίας, κάθε φιλαργυρία, κάθε τι που μας απομακρύνει από τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

Η Μεγάλη Τετάρτη μας προετοιμάζει για τα μεγάλα γεγονότα που ακολουθούν: τον Μυστικό Δείπνο, τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Ας επιλέξουμε τον δρόμο της ζωής, της αγάπης και της αιώνιας κοινωνίας με τον Χριστό. Ας Του προσφέρουμε την καρδιά μας ως το πολυτιμότερο μύρο, για να αξιωθούμε να ζήσουμε μαζί Του το Πάθος και να πανηγυρίσουμε την ένδοξη Ανάστασή Του.

Καλή συνέχεια στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.

Ο Θεός μαζί μας.

Αμήν.

#ΜεγάληΤετάρτη #ΜεγάληΕβδομάδα #Μετάνοια #ΠνευματικόςΛόγος #Ορθοδοξία