Ορθόδοξος Οδηγός για το Τριώδιο

Αρχή Τριωδίου

Η Αγία μας Εκκλησία ανοίγει διάπλατα τις πύλες του Τριωδίου, μιας περιόδου πνευματικής προετοιμασίας και περισυλλογής, που μας οδηγεί, βήμα-βήμα, προς την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και, τελικά, στην κορυφαία στιγμή της Πίστεώς μας, την Ανάσταση του Κυρίου. Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι σαν φωτεινοί οδοδείκτες. Μας καλούν να αφήσουμε πίσω την πνευματική ραθυμία, να ξυπνήσουμε από τον λήθαργο, και να μπούμε σε μια νέα πορεία – μια πορεία επιστροφής, μετάνοιας και ανανέωσης. Δεν είναι απλώς ημέρες με έθιμα, αλλά ευκαιρίες για βαθιά εσωτερική αλλαγή.

Ας δούμε, λοιπόν, πώς κάθε Κυριακή του Τριωδίου, αντλώντας δύναμη από τον Λόγο του Θεού και την σοφία της Εκκλησίας μας, μας προετοιμάζει, πρακτικά, για αυτό το μεγάλο ταξίδι:

• Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου: Η αυλαία ανοίγει με την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου (Λουκάς 18:9-14). Θυμόμαστε τον Φαρισαίο, που στάθηκε όρθιος και προσευχόταν, γεμάτος αυτοπεποίθηση: "Θεέ μου, σε ευχαριστώ που δεν είμαι όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι…". Και δίπλα του, ο Τελώνης, που με δυσκολία στεκόταν, δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει, μόνο χτυπούσε το στήθος του: "Θεέ μου, δείξε έλεος σε μένα τον αμαρτωλό." Ο Κύριος μάς ξεκαθαρίζει: "Σας λέω, αυτός κατέβηκε στο σπίτι του δικαιωμένος παρά ο άλλος. Γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, και όποιος ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί."

  • Καθημερινή Εφαρμογή: Σκεφτείτε μια πρόσφατη συζήτηση. Μήπως προσπαθήσατε να επιβάλλετε τη γνώμη σας; Μήπως κρίνατε αυστηρά κάποιον άλλο; Ας θυμηθούμε τον συνάδελφο που συνεχώς "καρφώνει" τους άλλους, τη γειτόνισσα που σχολιάζει τα πάντα. Είναι εύκολο να δούμε την αλαζονεία στους άλλους, αλλά πόσο εύκολο είναι να τη δούμε στον εαυτό μας; Πότε ήταν η τελευταία φορά που ζητήσαμε ειλικρινά συγγνώμη;

  • Αυτή την εβδομάδα, ας κάνουμε μια άσκηση ταπείνωσης:

    1. Ας ακούσουμε προσεκτικά: Όταν κάποιος μας μιλάει, ας προσπαθήσουμε να τον ακούσουμε πραγματικά, χωρίς να διακόπτουμε, χωρίς να σκεφτόμαστε τι θα απαντήσουμε. Ας μπούμε στη θέση του.

    2. Ας παραδεχτούμε ένα λάθος μας: Μπορεί να είναι κάτι μικρό, όπως "Συγγνώμη, άργησα" ή "Έχεις δίκιο, δεν το είχα σκεφτεί έτσι". Η αναγνώριση του λάθους είναι δύναμη, όχι αδυναμία.

    3. Αναγνώρισε κάτι καλό σε κάποιον άλλο: Έστω και σε κάποιον που δεν συμπαθείς, βρες κάτι να θαυμάσεις και πες του το, ή, έστω, σκέψου το.

    Θυμηθείτε τα λόγια του Αββά Δωροθέου: Δεν είναι εύκολος δρόμος, αλλά είναι ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή ελευθερία και στην κοινωνία με τον Θεό.

• Κυριακή του Ασώτου: Η παραβολή του Ασώτου Υιού (Λουκάς 15:11-32) είναι μια συγκλονιστική ιστορία επιστροφής. Ο Άσωτος, αφού σπατάλησε την πατρική περιουσία: "Όταν όμως συνήλθε, είπε: ...Θα σηκωθώ και θα πάω στον πατέρα μου και θα του πω: Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και μπροστά σου." Η επιστροφή του, η συντριβή του, και η απίστευτη υποδοχή του από τον πατέρα του: "…και έβαλε δαχτυλίδι στο χέρι του και σανδάλια στα πόδια του", συμβολίζουν την απεριόριστη αγάπη και το έλεος του Θεού.

  • Καθημερινή Εφαρμογή: Όλοι μας, κάποια στιγμή, μπορεί να νιώσουμε χαμένοι, σαν τον Άσωτο. Μπορεί να απομακρυνθούμε από τον Θεό, να πάρουμε λάθος αποφάσεις, να πληγώσουμε ανθρώπους που αγαπάμε. Ίσως νιώθουμε ντροπή, ενοχή, φόβο. Αλλά η παραβολή αυτή είναι γεμάτη ελπίδα. Μας θυμίζει ότι πάντα υπάρχει δρόμος επιστροφής. Ο Θεός μας περιμένει.

  • Αυτή την εβδομάδα, ας κάνουμε ένα βήμα επιστροφής:

    1. Ας τηλεφωνήσουμε σε κάποιον που έχουμε καιρό να μιλήσουμε, ίσως κάποιον που έχουμε πληγώσει ή παραμελήσει.

    2. Ας αφιερώσουμε χρόνο για προσευχή, έστω και λίγα λεπτά, μιλώντας στον Θεό με ειλικρίνεια για ό,τι μας βαραίνει.

    3. Ας διαβάσουμε ένα πνευματικό βιβλίο, ή ένα απόσπασμα από την Αγία Γραφή.

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μας λέει: "Μετάνοια εστί δευτέρα γέννησις εκ Θεού". Η μετάνοια είναι μια νέα αρχή, μια ευκαιρία να ξαναγεννηθούμε πνευματικά.

• Κυριακή της Απόκρεω: Η Κυριακή αυτή μας φέρνει αντιμέτωπους με τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου και την Κρίση (Ματθαίος 25:31-46). Ακούμε τα λόγια του Κυρίου: "Όταν δε έρθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα του… και θα στήσει τα πρόβατα στα δεξιά του και τα κατσίκια στα αριστερά." Και το κριτήριο; Η αγάπη, η έμπρακτη αγάπη: "Γιατί πείνασα, και μου δώσατε να φάω, δίψασα, και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος, και με φιλοξενήσατε, γυμνός, και με ντύσατε, αρρώστησα, και με επισκεφτήκατε, ήμουν στη φυλακή, και ήρθατε σε μένα."

  • Καθημερινή Εφαρμογή: Ζούμε συχνά σαν να μην υπάρχει αύριο, σαν να μην υπάρχει αιωνιότητα. Η Κυριακή της Απόκρεω μας καλεί να ξυπνήσουμε. Να δούμε πέρα από το εφήμερο, να συνειδητοποιήσουμε ότι οι πράξεις μας έχουν αιώνιες συνέπειες. Πώς μπορούμε να δείξουμε έμπρακτη αγάπη σήμερα; Στον άστεγο που συναντάμε στον δρόμο; Στον ηλικιωμένο γείτονα που είναι μόνος; Στον πρόσφυγα που ζητάει βοήθεια;

  • Αυτή την εβδομάδα, ας κάνουμε μια πράξη αγάπης:

    1. Ας προσφέρουμε τρόφιμα σε μια κοινωνική κουζίνα ή σε μια οικογένεια που έχει ανάγκη.

    2. Ας επισκεφτούμε κάποιον άρρωστο ή μοναχικό.

    3. Ας κάνουμε μια δωρεά, έστω και μικρή, σε έναν οργανισμό που βοηθάει τους ευάλωτους.

  Ο Απόστολος Παύλος μας προτρέπει: "Και αυτός που σπέρνει με φειδώ, με φειδώ και θα θερίσει, και αυτός που σπέρνει με αφθονία, με αφθονία και θα θερίσει." (Β' Κορινθίους 9:6). Ας σπείρουμε, λοιπόν, αγάπη, για να θερίσουμε αγάπη.

• Κυριακή της Τυροφάγου (ή Τυρινής): Μας θυμίζει την έξοδο των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο και μας καλεί σε συγχώρεση. Στον Εσπερινό της Συγχωρήσεως, ανταλλάσσουμε τον ασπασμό της αγάπης. Ζητάμε και δίνουμε συγχώρεση, ψάλλοντας "Συγχώρησόν μοι, Πάτερ άγιε, και ευλόγησόν με". Ο Κύριος μάς δίδαξε ξεκάθαρα: "Γιατί εάν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα σφάλματά τους, θα συγχωρήσει και σε σας ο ουράνιος Πατέρας σας."

  • Καθημερινή Εφαρμογή: Πόσο εύκολο είναι να κρατάμε κακία; Να θυμόμαστε τα λάθη των άλλων; Να μην μπορούμε να ξεχάσουμε; Αλλά η συγχώρεση είναι απελευθερωτική. Δεν είναι δώρο στον άλλον, είναι δώρο στον εαυτό μας. Είναι το κλειδί για την εσωτερική μας γαλήνη. Σκεφτείτε: Υπάρχει κάποιος που χρειάζεται να συγχωρήσετε; Ή, μήπως, κάποιος που εσείς χρειάζεται να του ζητήσετε συγγνώμη;

  • Αυτή την εβδομάδα, ας κάνουμε το βήμα της συγχώρεσης:

  1. Γράψε ένα γράμμα (που δεν χρειάζεται να στείλεις) σε κάποιον που σε πλήγωσε, εκφράζοντας τα συναισθήματά σου και, στο τέλος, δηλώνοντας τη συγχώρεσή σου.

  2. Προσευχήσου για αυτόν που σε πλήγωσε, ζητώντας από τον Θεό να τον ευλογήσει.

  3. Αν νιώθεις έτοιμος/η, ζήτησε συγγνώμη από κάποιον που εσύ πλήγωσες.

  Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε: "Η συγχώρηση είναι το κλειδί του Παραδείσου". Ας ανοίξουμε, λοιπόν, αυτή την πόρτα.

Αδελφοί μου, οι Κυριακές του Τριωδίου, στηριζόμενες στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, δεν είναι απλώς θρησκευτικές υποχρεώσεις. Είναι μια πρόσκληση, μια ευκαιρία να μεταμορφώσουμε τη ζωή μας. Να γίνουμε πιο ταπεινοί, πιο ελεήμονες, πιο συγχωρητικοί – πιο κοντά στον Χριστό. Ας μην αφήσουμε αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη. Ας βαδίσουμε μαζί, με πίστη, ελπίδα και αγάπη, αυτό το πνευματικό ταξίδι. Ας συμμετέχουμε ενεργά στις ακολουθίες της Εκκλησίας μας, ας νηστέψουμε, ας προσευχηθούμε, ας εξομολογηθούμε. Ώστε να αξιωθούμε να βιώσουμε το αληθινό νόημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και να φτάσουμε, ανακαινισμένοι και φωτισμένοι, στην χαρά της Αναστάσεως.

Αμήν.