Μεγάλη Παρασκευή: Τα Άγια Πάθη & Η Θυσία Αγάπης στον Σταυρό

Ανακαλύψτε την κατάνυξη που περικλείεται στη Μεγάλη Παρασκευή με μια εις βάθος ανάλυση των Αγίων Παθών, της Σταύρωσης και της θυσίας αγάπης του Χριστού. Μάθετε για τη λύτρωση, τη συγχώρεση και την ελπίδα που προσφέρει αυτή η ιερή ημέρα.

ΜΕΓΆΛΗ ΕΒΔΟΜΆΔΑ

π. Ελευθέριος Χριστοδουλάκης

4/17/2025

low angle view of cross with red garment
low angle view of cross with red garment

Φτάσαμε στην Αγία και Μεγάλη Παρασκευή. Στην καρδιά της Μεγάλης Εβδομάδος, στην κορύφωση του Θείου Δράματος. Είναι η ημέρα η φοβερώτερη και συνάμα η πιο σωτήρια. Ημέρα πένθους και βαθιάς κατανύξεως, αλλά και ημέρα άφατης αγάπης και κρυμμένης ελπίδας. Η Εκκλησία μας ψάλλει σήμερα με δέος: «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας...». Ο Δημιουργός πάσχει στα χέρια του δημιουργήματός Του.

Η σημερινή ημέρα μας φέρνει αντιμέτωπους με τα φρικτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όπως μας τα παραδίδουν οι Ευαγγελιστές και όπως τα βιώνουμε στις ιερές ακολουθίες (των Μεγάλων Ωρών, του Εσπερινού της Αποκαθήλωσης και του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου με τα Εγκώμια στον Επιτάφιο):

Οι Δίκες: Ο Ιησούς οδηγείται από τον Άννα στον Καϊάφα, στο Συνέδριο, και τέλος στον Ρωμαίο ηγεμόνα Πόντιο Πιλάτο και στον Ηρώδη. Αντιμετωπίζει ψευδείς κατηγορίες, εμπαιγμούς και την αλλοπρόσαλλη κραυγή του όχλου (ο ίδιος ο όχλος που πριν λίγες ημέρες φώναζε Ωσανά...), που υποκινούμενος από τους αρχιερείς, ζητά την απελευθέρωση του ληστή Βαραββά και τη σταύρωση του Δικαίου. Ο Πιλάτος, αν και αναγνωρίζει την αθωότητά Του, από φόβο και πολιτική σκοπιμότητα «νίπτει τας χείρας του» και Τον παραδίδει για να σταυρωθεί.

Η Μαστίγωση και ο Εμπαιγμός: Ο Ιησούς υποβάλλεται στο φρικτό μαρτύριο της μαστίγωσης. Οι στρατιώτες Τον περιγελούν, Του φορούν κόκκινη χλαμύδα, Του βάζουν ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι και καλάμι στο χέρι ως σκήπτρο, χλευάζοντάς Τον ως «Βασιλέα των Ιουδαίων».

Η Άρση του Σταυρού: Εξαντλημένος, ο Κύριος σηκώνει τον Σταυρό Του και οδεύει προς τον Γολγοθά, τον τόπο της καταδίκης. Στη διαδρομή, οι Ρωμαίοι αγγαρεύουν τον Σίμωνα τον Κυρηναίο για να Τον βοηθήσει.

Η Σταύρωση: Στον Γολγοθά, Τον σταυρώνουν ανάμεσα σε δύο ληστές. Είναι η στιγμή της υπέρτατης οδύνης, αλλά και της υπέρτατης αγάπης και συγχώρεσης. Από τον Σταυρό ακούγονται οι τελευταίοι λόγοι Του: η προσευχή για τους σταυρωτές Του («Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι»), η υπόσχεση στον μετανοούντα ληστή («Ἀμήν σοι λέγω, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ»), η μέριμνα για την Μητέρα Του, η κραυγή της εγκατάλειψης («Θεέ μου, Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;»), η δίψα, η διακήρυξη της ολοκλήρωσης του έργου Του («Τετέλεσται») και η παράδοση του πνεύματός Του στον Πατέρα («Πάτερ, εἰς χεῖράς σου παρατίθημαι τὸ πνεῦμά μου»).

Ο Θάνατος και τα Σημεία: Με την εκπνοή του Κυρίου, ο ήλιος σκοτίζεται, η γη σείεται, οι πέτρες σχίζονται και το καταπέτασμα του Ναού σκίζεται στα δύο, δηλώνοντας το τέλος της Παλαιάς Διαθήκης και το άνοιγμα της νέας οδού προς τον Θεό δια του Χριστού. Ο Ρωμαίος εκατόνταρχος ομολογεί: «Ἀληθῶς Θεοῦ Υἱὸς ἦν οὗτος!».

Η Αποκαθήλωση και ο Ενταφιασμός: Ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία και ο Νικόδημος, κρυφοί μαθητές, ζητούν με τόλμη από τον Πιλάτο το Σώμα του Ιησού. Το κατεβάζουν από τον Σταυρό (Αποκαθήλωσις), το περιποιούνται με μύρα και το τυλίγουν σε καθαρό σεντόνι. Το τοποθετούν σε καινούριο μνήμα, λαξευμένο στον βράχο. Η Παναγία Μητέρα Του θρηνεί, και μαζί της όλη η κτίση.

Η Μεγάλη Παρασκευή δεν είναι απλώς η ανάμνηση ενός τραγικού γεγονότος. Είναι η αποκάλυψη της άπειρης αγάπης του Θεού και το κλειδί της σωτηρίας μας. Ο Σταυρός είναι το σημείο όπου η δικαιοσύνη και το έλεος του Θεού συναντήθηκαν.

Πώς όμως αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός αγγίζει τη δική μας ζωή σήμερα; Πώς μπορούμε, με τη διάκριση που απαιτεί η ημέρα, να συνδέσουμε το Πάθος με τη σύγχρονη εμπειρία, αντλώντας ίσως και από έννοιες που αγγίζει η σύγχρονη σκέψη περί αυτογνωσίας, πάντα υπό το πρίσμα της πίστης;

Αντιμετώπιση του Πόνου και της Αδικίας: Ο Χριστός, ο μόνος αναμάρτητος, υπέστη τον πιο άδικο και οδυνηρό θάνατο. Ο Σταυρός Του δεν εξαλείφει τον πόνο από τη ζωή μας, αλλά του δίνει νόημα. Μας δείχνει έναν Θεό που δεν μένει αμέτοχος στον πόνο μας, αλλά εισέρχεται μέσα σε αυτόν, τον αγιάζει και τον μεταμορφώνει. Βλέπουμε επίσης την τραγωδία της ανθρώπινης αδικίας: ο φόβος του Πιλάτου, η μανία του όχλου, η προδοσία.

Life Coaching υπό το Πρίσμα του Σταυρού (Νόημα στον Πόνο & Αποδοχή της Αλήθειας): Ενώ η σύγχρονη σκέψη μπορεί να μιλά για «αποδοχή» ή «ανθεκτικότητα», ο Σταυρός προσφέρει κάτι ασύγκριτα βαθύτερο. Δεν είναι απλή υποταγή στο αναπόφευκτο, αλλά η ενεργητική ανάληψη του δικού μας σταυρού με πίστη στην τελική νίκη του Χριστού επί του θανάτου. Είναι η εύρεση νοήματος όχι στην αποφυγή του πόνου, αλλά στην ένωσή μας με τον Πάσχοντα Χριστό. Μας καλεί να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια, όχι μόνο την εξωτερική αδικία, αλλά και τη δική μας εσωτερική συμμετοχή στην αμαρτία που οδήγησε τον Χριστό στον Σταυρό. Είναι μια κλήση σε ριζική ειλικρίνεια ενώπιον του Θεού.

Θυσιαστική Αγάπη vs. Εγωκεντρισμός: Ο Σταυρός είναι η υπέρτατη πράξη ανιδιοτελούς, θυσιαστικής αγάπης. «Οὐδεὶς ἔχει μείζονα ἀγάπην ταύτης, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (Ιωάν. 15:13). Αυτή η αγάπη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον εγωκεντρισμό, τη φιλαυτία, τον υπολογισμό και τον φόβο που βλέπουμε στους διώκτες Του, αλλά και συχνά μέσα μας.

Life Coaching υπό το Πρίσμα του Σταυρού (Αξίες & Πραγματικός Σκοπός): Η σύγχρονη αναζήτηση «σκοπού» και «αξιών» βρίσκει την απόλυτη απάντηση στον Σταυρό. Ποιος είναι ο σκοπός μας; Για τι αξίζει να ζούμε και, αν χρειαστεί, να πεθάνουμε; Ο Χριστός ορίζει την αγάπη και την υπακοή στο θέλημα του Πατρός ως την υπέρτατη αξία. Ο Σταυρός επαναπροσδιορίζει την έννοια της «επιτυχίας» και της «εκπλήρωσης», μετατοπίζοντάς την από τα εγκόσμια στα αιώνια. Μας καλεί να ευθυγραμμίσουμε τις πράξεις μας με την αιώνια αξία της αγάπης που θυσιάζεται.

Συγχώρεση και Ελπίδα: Ακόμα και πάνω στον Σταυρό, μέσα στον αφόρητο πόνο, ο Χριστός συγχωρεί. Ανοίγει τον Παράδεισο στον μετανοούντα ληστή. Ο θάνατός Του δεν είναι ένα τέλος, αλλά μια αρχή. Το σχίσιμο του καταπετάσματος, ο σεισμός, η ομολογία του εκατόνταρχου είναι προμηνύματα της Ανάστασης που πλησιάζει.

Life Coaching υπό το Πρίσμα του Σταυρού (Υπέρβαση & Νέα Αρχή): Η ικανότητα για συγχώρεση, ακόμη και υπό τις πιο ακραίες συνθήκες, είναι μια θεία δύναμη που απελευθερώνει. Ο Σταυρός μάς διδάσκει ότι ακόμη και μέσα από τον «θάνατο» (τις αποτυχίες μας, τις αμαρτίες μας, τις δοκιμασίες μας) μπορεί να προκύψει νέα ζωή, όταν υπάρχει μετάνοια και πίστη. Η συγχώρεση που προσφέρει ο Χριστός είναι η υπέρτατη «δεύτερη ευκαιρία», η δυνατότητα για μια ριζική νέα αρχή.

Η Μεγάλη Παρασκευή μας καλεί σε σιωπή, σε δάκρυα μετάνοιας και σε βαθιά ευγνωμοσύνη για την άπειρη αγάπη του Θεού. Ας σταθούμε νοερά κάτω από τον Σταυρό του Κυρίου μας. Ας αγγίξουμε με την καρδιά μας τα Πάθη Του. Ας αναγνωρίσουμε τη δική μας συμμετοχή σε αυτά με τις αμαρτίες μας. Αλλά ας μην μείνουμε μόνο στο πένθος. Ας δούμε μέσα από τον Σταυρό την υπόσχεση της λύτρωσης και το φως της Ανάστασης που πλησιάζει.

Ας συμμετάσχουμε με κατάνυξη στις ιερές ακολουθίες της ημέρας, ψάλλοντας τα Εγκώμια και προσκυνώντας τον Επιτάφιο. Και ας προετοιμαστούμε να ακολουθήσουμε τον Κύριο στην κάθοδό Του στον Άδη το Μεγάλο Σάββατο, περιμένοντας με βεβαιότητα το χαρμόσυνο άγγελμα: «Χριστός Ανέστη!».

Καλή δύναμη και ευλογημένη πορεία προς την Ανάσταση.

#ΜεγαληΠαρασκευη #ΑγιαΠαθη #Σταυρωση #Ορθοδοξια #ΠνευματικοςΛογος